SWOT analizi nedir? Nasıl Yapılır? E-ticarette Swot Analizi Neden Önemlidir?

Yeni bir yola çıkmak her zaman heyecan vericidir. Şirket kurmak, uzun süredir tasarlanan bir projeye başlamak, uzun vadeli planlar oluşturmak gibi süreçler, iş hayatının belki de en heyecan verici anlarını sunar. Şirketin iş hacminden, çalışılan sektörden ve diğer tüm faktörlerden bağımsız olarak bu tip başlangıçlarda motivasyon en seviyede olur, şirketin tüm bileşenleri başarıya odaklanır. Fakat yeni başlangıçlar hissettirdikleri heyecanın yanında kendi içinde önemli riskler de taşır. Böyle zamanlarda sadece olumlu unsurlara odaklanarak risk teşkil edebilecek detayları gözden kaçırmak, zaman için hissedilen heyecanın yerini başarısızlığın getirdiği olumsuz duygulara bırakabilir. Dolayısıyla böyle önemli kararlar alırken, ciddi adımlar atarken yapılacak işe ya da başlanacak projeye dair olumlu ve olumsuz tüm faktörlerin birlikte detaylı şekilde incelenmesi gerekir. Bu önerme, ilk başta kulağa karmaşık gelebilir ve bu süreci yönetmek adına bir yol haritasına ihtiyaç duyulabilir. İşte SWOT analizi bu konu başvurabileceğiniz son derece kullanışlı bir araçtır. Peki SWOT analizi nedir? Adını sık sık duyduğumuz SWOT analizi ne işe yarar?

SWOT Analizi Nedir? Nasıl Yapılır?

“SWOT analizi ne demek?” sorusunun cevabını arayarak konuya giriş yapabiliriz. SWOT kavramı, dört İngilizce kelimenin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. Bu kelimeler ve Türkçe karşılıkları şunlardır: Strength (Güçlü Yönler), Weaknesses (Zayıflıklar), Opportunities (Fırsat) ve Threats (Tehditler). SWOT analizi, bir işletmenin bu dört başlık altında güçlü ve zayıf yönlerini saptanması ile ortaya çıkabilecek fırsat ve tehditlerin öngörülmesi fikrine dayanan bir planlama aracı olarak tanımlanabilir. Yapılacak istatistiksel çalışmalar ve beyin fırtınaları ile şirketin, projenin, ürün ya da hizmetin mevcut durumuna dair net bir resim ortaya çıkarmayı hedefler. Bunun yanında gelecekte oluşabilecek olumlu ve olumsuz durumlara dair hazırlıklı olmak adına net doneler ortaya koyar. Bu metodun tarihi, 1960’lı yıllara kadar dayanmaktadır. O dönem henüz adı bu şekilde koyulmamış olsa da Harvard Üniversitesi'nde görev yapan dört akademisyen Learned, Christensen, Andrews ve Guth SWOT analizinin temelini atmıştır. Bu dörtlünün Business Policy: Text and Cases başlıklı çalışması, yukarıda saydığımız dört ana başlığı belirleyerek bu analizin genel çerçevesini çizmiştir. 1970’lerin ortasında dört ana başlığın baş harflerinden oluşan adını alan yöntemin uygulanmasını kolaylaştıran SWOT analizi matrisi de ilk kez 1980’de kullanılmıştır. O günden bu yana söz konusu analiz tekniği, yönetim ve strateji belirleme süreçlerinin önemli bir enstrumanına dönüşmüştür. SWOT analizi ve stratejik yönetim, birlikte düşünülmesi gereken iki kavramdır. Bu analiz yöntemi, herhangi bir organizasyonu yönetirken alınabilecek kararları ya da belirlenecek stratejileri daha isabetli hâle getirmek konusunda oldukça işlevseldir. Fakat bu özelliğinin ön plana çıkabilmesi için detaylı bir şekilde yürütülmesi, çok yönlü olarak ele alınması gerekir. Şirketlerin sadece kendi iç dinamikleri değerlendirilmemelidir. Zira başarı konusundaki tek belirleyici şirketin kendi yapısı ve iç işleyişi değildir. Ticaret, farklı şirketlerin bir arada bulunduğu bir ekosistemi andırır. Dolayısıyla yapılacak detaylı bir analiz de şirketin hem iş hem de dış unsurlarını bir arada bulundurmalı, iki yöne de aynı özenle eğilmelidir.

İşletmenin İç Analizi

“SWOT analizi nasıl yapılır?” sorusuna cevap ararken öncelikle şirketinizin iç yapısından başlayabilirsiniz. Güçlü olduğunuz yönleriniz, yönetim sürecinde karar almanız gereken noktalarda başvuracağınız en önemli dayanakların başında gelir. Böylece attığınız adımları çok daha sağlam temeller üzerine oturmanız mümkün olur. Zayıflıklarınızı ortaya koymak, bir tür özeleştiri gibi de düşünülebilir. Hangi noktalarda zayıf olduğunu net şekilde kabul etmek, bunları ortadan kaldırmanızı da kolaylaştırır. Bunun yanına yeterince güçlü olmadığınız konuların kimi hâllerde iş planın dışında bırakılması da yerinde bir karar olabilir.

İşletmenin Dış Analizi

Güçlü yönler ve zayıflıkların belirlenmesinin ardından SWOT analizi adımları için sıra, dış unsurları belirlemeye gelir. Bu noktada yapılmanız gereken, hem rakipleriniz hem de müşteri kitlenizin faaliyet ve yönelimlerini etraflıca incelemenizdir. Oluşabilecek yeni fırsat ya da tehditleri bu şekilde daha kolay tahmin edebilirsiniz. Böylelikle yapacağınız hazırlıklarla fırsatları en iyi şekilde değerlendirip başarı seviyenizi daha yukarıya çekerken tehditlerden etkilenme miktarınızı da düşürebilirsiniz.

SWOT Analizi Nerelerde Kullanılır?

SWOT analizi hazırlama, iş hayatının pek çok noktasında kullanılabilen, farklı durumlar için oldukça işlevsel bir yöntemdir. Hem genel olarak işletmelerce hem de departman bazında tercih edebilir. SWOT analizi oluşturma, aşağıdaki süreçlerin yönetilmesi için kullanılabilir:

• İşletme ya da kurumun mevcut durumunun değerlendirilmesi
• Yaşanmakta olan bir sorunun saptanması ve çözülmesi
• İş süreçlerinin daha iyi hâle getirilmesi
• Yeni bir projenin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
• Uzun vadeli plan ve stratejilerin belirlenmesi
• Yeni ürün ya da hizmetlerin lansmanı
• Çalışan performanslarının ölçülmesi
• Pazarlama süreçlerinin yönetilmesi

SWOT Analizini Kimler Tercih Etmelidir?

SWOT analizinin en çok kullanıldığı yapıların, hâlihazırda faaliyetlerine devam eden ticari işletme ve kurumlar olduğunu söylemek mümkün. Fakat bu yine de kısıtlı bir tanım olabilir. Çünkü bu yöntem, iş kurmak konusunda karar almış yeni girişimciler için de oldukça faydalıdır. Aktif olarak çalışmalarına başlamamış kişiler, bu analize başvurarak zorlu rekabet koşullarında başarılı olabilecekleri yolları daha kolay belirleyebilir; fırsatları değerlendirmek için yeni yöntemler bulabilir. Buradan hareketle SWOT analizinin yeni bir iş kurmayı planlayan ama tam olarak nereden başlayacağına karar veremeyenler için çok iyi bir rehber olacağını söyleyebiliriz. Ticari işletmelerin yanında kâr amacı gütmeyen vakıf tarzı kurumlar da bu yöntemi tercih edebilir. Zira SWOT analizin yegane amacı daha yüksek kazançlar elde etmenin yolunu belirlemek değildir. Hedeflenen, başarı olarak tanımlanan noktaya ulaşmak için her tür kurum ya da kişi, bu yöntemi kullanabilir. Bireyler de özellikle kariyer yönetimi konusunda SWOT analizinin sağladıklarından faydalanabilir. Bu yöntemim kişisel olarak nasıl değerlendirilir bileceğine yazımızın son kısmında detaylı olarak değineceğiz.

SWOT Analizinde Bulunan Unsurlar Nelerdir?

SWOT analizi unsurları; fırsatlar, tehditler ile güçlü ve zayıf yönlerden oluşur. Çalışma esnasında bu unsurları düzenli bir şekilde gruplayabilmek adına bir çizelgenin kullanılması faydalı olur. SWOT analizi tablosu ya da matrisi olarak da isimlendirilen çizelge, özetle bir kâğıdın dört eşit parçaya bölünmesiyle kolayca oluşturulabilir. İnternet üzerinden yapabileceğiniz “SWOT analizi formu” gibi aramalarla da hazır bir çizelgeye ulaşmanız mümkündür. Bu yöndeki hazırlığın tamamlanmasının ardından yapılması gereken; fikir alışverişleri, verilerin incelenmesi gibi yöntemlerle belirlenen güçlü yönler, zayıflıklar, fırsatlar ve tehditlerin ilgili alanlara yazılmasıdır. Bu unsurlara dair belirlemelerin yapılması için soru sorma yöntemi tercih edilebilir. Sorulacak sorulara verilen ya da bulunan yanıtlar, başarılı bir SWOT analizi değerlendirmesi için ihtiyacınız olan bilgileri sağlar. Peki hangi başlıklar için ne tür sorular sormak gerekir?

Güçlü Yönler

• Rakiplerinizde bulunmayan ama sizin sahip olduğunuz özellikler nelerdir?
• Ürün ya da hizmetlerinizin hangi nitelikleri öne çıkar?
• Müşterilerinize sunduğunuz ürün ya da hizmetlerin fark yaratma potansiyeli nedir? Bu farklar nelerdir?
• Ürün ya da hizmetlerinizle müşterilerinize hangi kolaylıkları sağlamaktasınız?
• Yönetici ve çalışan kadronuzun öne çıkan özellikleri neler?
• Hangi düşük maliyetli kaynakları kullanıyorsunuz?
• Yenilik ve inovasyon konularında hangi aşamadasınız?
• Teknolojik anlamda hangi imkânları yerimli olarak kullanıyorsunuz?
• Yarattığınız marka, müşteriler nezdinde hangi olumlu duyguları uyandırıyor?
• İşletmenizin sahip olduğu ekipman, patent, teknoloji ya da taşınmazlar gibi fiziksel varlıklar hangileri?
• Rakipleriniz, hangi yönlerinizin güçlü olduğunu düşünüyor olabilir?
• Müşterilerinizle olumlu bir ilişki kurabiliyor musunuz?

>Zayıf Yönler

• Rekabette geride kalmanıza neden olan en temel faktörler neler?
• Uzun saatler çalışarak oluşturduğunuz projelerinizi tam olarak pratiğe dökebiliyor musunuz? Dökemiyorsanız bunu engelleyen faktörleri belirleyebiliyor musunuz?
• Sermaye konusunda eksikliğiniz var mı?
• En güncel teknolojileri takip edip bunları kolaylıkla iş planınızın bir parçası hâline getirebiliyor musunuz?
• Zorlu rekabet koşullarına ayak uydurabiliyor musunuz?
• Sunduğunuz ürün ya da hizmetler, hangi zayıflıkları barındırıyor? Geliştirilmesi gereken yönleri var mı?
• Ürün ya da hizmetleriniz müşterilerinizden olumsuz geri dönüşler alıyor mu? Alıyorsa bunların yoğunlaştığı noktalar neler?
• Hem kendinizde hem de çalışanlarınızda eksik gördüğünüz nitelikler hangileri?
• Faydalı olabileceğini düşünmenize rağmen yapmadığınız işler var mı?
• Çalışanlarınızda motivasyon düşüklüğü ve buna bağlı olarak işe geç kalma ya da verimsiz çalışma gibi sorunlar gözlemliyor musunuz?
• Rakiplerinizin saptayabildiğini zayıf noktalarınız var mı?
• Planlama ve strateji konularında eksik kaldığınızı düşündüğünüz detaylar nelerdir?

Fırsatlar

• Sektörünüz ile ilgili ortaya çıkan yeni gelişmeleri ne ölçüde takip ediyorsunuz? Bunları fırsata dönüştürebiliyor musunuz?
• Kâr miktarınızı artırmak için ne gibi yollar izleyebilirsiniz?
• Mevcut maliyetlerinizi hangi yöntemlerle aşağı çekebilirsiniz?
• Sunduğunuz ürün ya da hizmetler, yakın gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaç ve taleplere hitap edebilecek özelliklere sahip mi?
• Yeni teknolojik gelişmeler, işlerinizi hangi şekillerde kolaylaştırabilir?
• Faaliyet gösterdiğiniz pazardaki ekonomik gidişatı nasıl kendi lehinize değerlendirebilirsiniz?
• Sosyal yapıdaki dönüşümlere ayak uydurma kabiliyetiniz hangi seviyede?
• Resmî kurumların aldığı yeni kararlar, ticari faaliyetleriniz açısından olumlu etki yaratabilir mi?
• Yeni gelişmeler ışığında pazarda doldurulmayı bekleyen boşluklar oluşabilir mi? Bu yönde kararlar almaya ne ölçüde hazırlıklısınız?
• Rakiplerinizin eksik yönlerini nasıl kendi avantajınıza dönüştürebilirsiniz?

Tehditler

• Rakipleriniz kısa, orta ve uzun vadede hangi konularda önünüze geçebilir?
• Yaşanabilecek ekonomik darboğazlara karşı herhangi bir önlem alıyor musunuz? Almıyorsanız hangi konular dikkat etmeniz gerekiyor?
• Rakiplerinizin stratejik hamlelerine ne kadar hazırlıklısınız?
• Şirketinizin iç yapısına büyüme potansiyeli taşıyan olumsuz bir durum var mı? Herhangi bir konuda olumsuz gidişat gözlemliyor musunuz?
• Saptadığınız zayıf yönlerinizin daha da büyük tehlikelere dönüşme ihtimali var mı?
• Sektörünüzde hangi değişimlerin yaşanmasınız öngörüyorsunuz? Bu değişimlere adapte olabilme niteliğine sahip misiniz?
• Olası teknolojik değişimler işlerinizin gidişatını ve sektördeki pozisyonunuzu riske atabilir mi?
• Mevcut ekonomik durumunuz risk taşıyor mu? Kısa ya da orta vadede nakit sıkıntısı yaşama tehlikesi seziyor musunuz?
• Hâlihazırda en olumlu yönleriniz gibi görünen özellikler, gelecekte etkisini yitirebilir mi?

SWOT Analizi Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?

SWOT analizi genel itibarı ile kurumlara büyük avantajlar sağlar; şirket performansının maksimize edilmesine yardımcı olur. Fakat bu metottan en iyi verimi almak için uygulama esnasında mutlaka göz önünde bulundurulması gereken bazı detaylar olduğunu da ifade etmek gerek. Bu konulara dikkat edilerek belirlenen SWOT analizi maddeleri, hedeflerinize ulaşmanızı daha olanaklı hâle getirir. Bu yöntemi uygularken özen göstermeniz gereken başlıca detaylar şunlardır:

• Tablo kullanmayı ihmal etmeyin: SWOT analizinin bir tablo üzerinde yürütüldüğünü belirtmiştik. Bu durum kimi kişilere elzem olarak görünmeyebilir. Yani yapılan toplantılar çerçevesinde alınan kararları ya da saptanan durumları illa ki bu şekilde görselleştirme gerekliliğine ikna olmayabilirler. Ama bu yöntemin en büyük avantajı, birçok önemli detayı en rafine ve direkt hâli ile göstermesidir. Oluşturulan tablonun netliği sayesinde önerilen çalışmaları, gerçekleştirmek de kolaylaşır.

• Yetkin bir kadro oluşturun: SWOT analizi grup hâlinde, mümkün mertebe beyin fırtınası yapılarak yürütülmesi gereken bir süreçtir. Bu gruba dâhil olan kişileri en doğru şekilde belirmemeniz çalışmanın verimini de ciddi ölçüde artırır. Hatta sadece işletmeniz bünyesinden değil, müşterimiz pozisyonundaki kişileri de sürece katarak özgün bakış açıları geliştirebilirsiniz.

• Sayısal veriler kullanın: Çalışma esnasında kullandığınızın verilerin mutlak ve ölçülmüş olması gerekir. Satış rakamları ya da pazar payı gibi konulara dair kesin olarak ortaya konmamış veriler üzerinden çıkarımlar yapmak, süreci beklentinin aksine, çok yanlış noktalara sürükleyebilir.

• Çalışmanın kâğıt üzerinde kalmasına izin vermeyin: İş konularında fikir alışverişi yapmak, o esnada herkese heyecan verir, hatta keyifli zaman geçirilmesini sağlar. Fakat sıra alınan kararların işleme konulmasına gelince birtakım sorunlar yaşanabilir. Bu gibi olumsuzluklarla karşılaşmamak adına alınan kararların ne şekilde uygulamaya konulacağını da önceden belirlemek oldukça önemlidir.

SWOT Analizi Yapmanın Avantajları Nelerdir?

SWOT analizi, doğru bir şekilde uygulandığında firmalara pek çok önemli avantaj getirir. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Firmanın mevcut durumunun kapsamlı ve net bir şekilde görülmesini sağlar.
• Hem işletme çapında hem de bireysel olarak performansların nasıl artırılabileceğine dair bir yol haritası sunar.
• Sağladığı veriler sayesinde karar alıcıların işlerini ciddi anlamda kolaylaştırır.
• En verimli stratejik planların yapılmasına yardımcı olur.
• Şirketin geleceğine dair uzun vadeli projeksiyonların yapılmasını olanaklı kılar.

SWOT Analizinin Başarısı Nelere Bağlıdır?

SWOT analizinin başarısı, sizin ya da şirketinin yönetim kadrosunun işlerin gidişatına ve işleyişe olan hâkimiyetine bağlıdır. Çünkü bu sayede gerekli sorular doğru şekilde sorulabilir ve ihtiyaçların belirlenmesi çok daha kolay hâle gelir. Şirketin çalışmaları, iç dinamikleri hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmayan kişilerce alınan kararların isabetli olamaması gibi bu şekilde yapılan analizin de başarıya ulaşması oldukça güçtür.

E-ticarette SWOT Analizi Neden Önemlidir?

E-ticaret, her ne kadar son dönemde büyük bir gelişim gösterse de hâlâ yeni ve genç bir sektördür. Bunun yanında bilindiği üzere internet ortamında trendler ve ilgi alanları, çok hızlı şekilde değişebilir. Dolayısıyla e-ticarette hem şirketin iç yapısına hem de dış koşullara, olası gelişmelere hâkim olmak ekstra önemlidir. SWOT analizinin bu çalışma alanı için taşıdığı önemin temelinde de bu yatar. Başarılı bir analiz ile yakında yaşanabilecek teknolojik gelişmeleri erkenden sezebilir, bu konularda gerekli hazırlıkları yaparak satış rakamlarını gözle görünür ölçüde artırabilirsiniz. Aynısını olumsuz durumlar için de söyleyebiliriz. Yani hâlihazırda çok yoğun ilgi ile karşılaşsa da yavaş yavaş düşüş evresine girme emareleri gösteren trendleri, SWOT analiziyle daha kolay saptamanız mümkün olur. E-ticaret için SWOT analizi testi, belirsizlikleri azaltan, gelecek planlarının daha verimli yapılmasını sağlayan bir yöntem olarak değerlendirilebilir.

Kişisel SWOT Analizi Nedir, Nasıl Yapılır?

SWOT analizi, daha çok ticari işletmelere hitap eden bir metot gibi görünse de kişilerin hayatlarına dair karar verme aşamaları için de son derece kullanışlıdır. Bu açıdan bakınca bu analiz türünün, hem şirketlerin insan kaynakları departmanı tarafından hem de bireysel kararlar için tercih edilebileceğini söyleyebiliriz. Kişisel olarak bu yöntemi uygulamak için yapmanız gereken, işletmelerle hemen hemen aynıdır. Tek fark, güçlü ve zayıf yanlarınızı, fırsatları ve tehditleri belirlerken yukarıda sıraladığımız soruları kendinize uyarlamaktır. Bu şekilde size fayda sağlayacak olumlu yönlerinizi daha net görebilir, kendinizi geliştirmeniz gereken eksik özellikleri daha kolay belirleyebilirsiniz. Kişisel SWOT analizi, özellikle kariyer planlaması konusunda size önemli avantajlar sağlar. Böylelikle güçlü yönlerinizi işverenler açısından daha da cazip kılabilir, karşınıza çıkan fırsatları en iyi şekilde değerlendirebilirsiniz.