Kur Farkı Faturası Nedir? Nasıl Düzenlenir?

Gelişen ve değişen dünyada şirketlerin varlıklarını sürdürebilmeleri için hem yurt içinde hem de yurt dışında ticaret yapması önemlidir. Yurt dışına yapılan ticari faaliyetlerin büyük bir kısmı dövizle gerçekleştirilir. Dolayısıyla fiyatlar ve faturalandırma süreçleri de döviz üzerinden takip edilir. Bununla birlikte döviz cinsinden düzenlenen faturalarda, ödemelerin farklı tarihlerde yapılması nedeniyle kur farkı ortaya çıkar. 

Ticari faaliyetlerde borsa değişkenlerinin takibi için kur farkı faturası uygulanır. Belge, faturanın kesildiği tarih ve tahsil günü arasındaki zamanda oluşan değer farklılıklarını ifade eder. Bu sayede hem vergi ödemelerinin doğru hesaplanması hem de finansal süreçlerin raporlanması noktalarında avantaj sağlanır. 

Kur Farkı Nedir?

Kur farkı, farklı para birimleri arasındaki değer dalgalanmalarını ifade eden terimdir. Kur, para biriminin başka bir cinse karşılık değerini gösterir ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişir. Kur farkı ise oluşan artı ve eksi değer değişimini temsil etmek için kullanılır.

Türkiye’de, yerli paranın yabancı paralarla ilişkisinin piyasalarda belirlendiği dalgalı kur sistemi rejimi kullanılır. Bu nedenle satış yapılan zaman zarfındaki kur ile tahsilatın gerçekleştiği tarihte kur farkı ortaya çıkar. Aradaki bu fark, işletmenin kar veya zarar hanesine yazılır ve bu nedenle dikkatli bir şekilde hesaplanması önemlidir.

Hemen E-ticaret'e Başlayın!

E-ticaret adım atmadan önce, IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Kur farkı hesaplama için iki farklı tarihteki döviz kurları arasındaki farkın bulunması yeterlidir. Örneğin, 1 doların 10 Türk lirası olduğu bir günde işlem yapılmışsa ve ödemesi, 1 doların 12 TL olduğu günde yapılıyorsa kur farkı 2 Türk lirasıdır. Kur farkının hangi birimden hesaplanacağı ise taraflar arasında yapılacak anlaşmaya bağlıdır. Ancak firmalar arasında anlaşma yoksa Merkez Bankası’nın açıkladığı alış tutarı esas alınır.

Kur Farkı Faturası Nedir?

Firmalar tarafından dövizli fatura kesildiğinde, kesim zamanı ile faturanın tahsil edildiği tarih arasında belirli bir süre olduğu için kur farkı ortaya çıkar. Kur farkı faturası, oluşan kur farkının tutarı için hazırlanan belgedir. Düzenlenmiş olan dövizli faturalar yasal defterlere TL olarak kaydedilir ve dövizli işlemin döviz karşılığına da yer verilir. Bu noktada para cinsi bakımından oluşan farkların telafi edilmesi adına kur farkı faturası hazırlanması zorunlu tutulmuştur. 

Kur farkı faturası, TL hesabında lehine para kalan satıcı ya da müşteri tarafından hazırlanır. Diğer fatura türlerine benzer şekilde kesilebilir ancak karşı tarafın e-fatura mükellefi olması halinde e-fatura olarak düzenlenmesi esastır. Bununla birlikte Türk lirası cinsinden kesilmesi ve KDV hesaplamasının kur farkına göre yapılması da önemlidir. 

Kur Farkı Faturasını Düzenlerken Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?

İşletmelerin kur farkı faturası düzenleme sürecinde dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır. Öncelikle kur farkı hesaplamasının doğru yapılması ve bu hesaplamaların fatura üzerinde açıkça gösterilmesi gerekir. Kur farkı faturası muhasebe kaydı da eksiksiz şekilde tamamlanmalıdır. Yanlış hesaplanan veya eksik bilgi içeren faturalar hem alıcı hem de satıcının yasal yükümlülüklerle karşılaşmasına neden olur. Bunlarla birlikte düzenleme yaparken dikkat edilmesi gereken diğer unsurlar aşağıdaki gibidir:

• Fatura tutarı Türk lirası olarak belirtilmelidir.
• KDV hesaplamaları kur değişimlerine göre yapılmalı ve faturaya eklenmelidir.
• Karşı taraf e-fatura mükellefiyse fatura, e-fatura formatına uygun olarak düzenlenmelidir.
• Fatura tarihindeki ve ödeme tarihindeki döviz kurları doğru şekilde yazılmalıdır.

Kur farkı faturası düzenleme sürecinde yasal mevzuata uygunluk da önemli bir faktördür. Her ülkenin vergi ve muhasebe mevzuatı farklılık gösterir. Bu nedenle uluslararası ticaret yapan işletmelerin ülkelerin mevzuatlarını dikkate alarak hareket etmeleri gerekir.

Kur Farkı Faturası Nasıl Hesaplanır?

Kur farkı faturası hesaplanırken; müşteriye kesilen fatura, müşteri ödemesi, döviz tutarı ve TL tutarı esas alınır. Hesaplama aşamasında dikkat edilmesi gerekenler ise aşağıdaki gibidir: 

• İşlem tarihindeki geçerli kurun Türk lirası karşılığı hesaplanır.
• Ödeme tarihindeki geçerli döviz kuru kullanılarak TL karşılığı yeniden hesaplanır.
• Bu iki tarih arasındaki fark bulunarak kur farkı belirlenir.
• Elde edilen kur farkı tutarı, kur farkı faturasında belirtilerek raporlanır.

Örneğin; 2.000 dolarlık bir işlemde, şirketin fatura kestiği tarihteki döviz kurunun 32 TL; tahsilat günündeki kurun 32.50 TL olması halinde fatura tutarı 2000x32=64.000 TL şeklinde hesaplanabilir. Ödeme hesabı ise 2.000x32.50=65.000 TL olarak belirlenir. Bu durumda tahsilat yapan taraf kur farkından dolayı 1.000 TL kur geliri elde eder. Satıcı ise 65.000-64.000=1.000 TL şeklinde bir kur farkı faturası düzenler.

Kur Farkı Faturasını Nasıl Kesilir?

Fatura kesme aşamasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri, Türk lirası cinsinden düzenlenmesinin zorunlu olmasıdır. Aynı zamanda KDV hesaplaması da kur farkına göre yapılmalıdır. Şayet karşı taraf e-fatura mükellefi ise belgenin e-fatura şeklinde düzenlenmesi gerekir. 

Faturalandırma kesme aşamasında kur farkı, KDV ve tarih gibi unsurlara dikkat edilmesi önemlidir. Ayrıca belgeye “Kur farkı faturası” yazılması da zorunludur. Bu belge yalnızca yurt içindeki firmalarla yapılan işlerde kesilebilir. Yurt dışına yapılan dövizli işlemler için ayrı bir belge düzenlenir.

Kur Farkı Faturası KDV Oranı Nasıl Hesaplanır?

Kur farkı faturası KDV oranı hesaplanırken, faturanın kesildiği dönemdeki ürün veya hizmetin tabi olduğu KDV’nin esas alınması gerekir. Örneğin, kesilen hizmet faturasında KDV %20 ise kur farkı faturasında da %20 KDV uygulanır. Bununla birlikte kur farkı faturası KDV oranı hesaplama aşamasında, kur farkının miktarı kadar KDV’si de eksi olarak ele alınır ve KDV faturaya dahil edilmez. 

Kur Farkı Faturası Hakkında Zorunluluklar

Kur farkı faturasıyla ilgili yerine getirilmesi gereken bazı unsurlar vardır. Öncelikle 30 Haziran 2007’de yürürlüğe giren bir kararın esas alınması gerekir. Bu karara göre döviz cinsinden herhangi bir hizmet satıldıysa kur farkı faturası düzenlenmek zorunludur. Bir faturanın kesildiği tarihle tahsil edildiği tarih arasında kur farklı olacağı için aradaki farkın kapanması adına fatura düzenlenmesi zorunludur. Bununla birlikte faturanın düzenlenmesiyle ilgili diğer zorunluluklar şunlardır:

• Kur farkı düzenlenirken KDV oranı dikkate alınmalıdır.
• Eğer KDV muafiyeti söz konusuysa ya da fatura tevkifatlı ise kur farkı faturası da bu şekilde kesilmelidir.
• Kur faturası kesilmediği tespit edilirse her iki tarafa da fatura değerinin %10’u kadar usulsüzlük cezası verilir.
• Son düzenlemelere göre fatura mutlaka e-arşiv ya da e-fatura ortamında kesilmelidir.
• Faturanın açıklamasına “Kur Farkı Faturası” ibaresi eklenmesi zorunludur.

Bütün bu yasal zorunluluklar, işletmelerin finansal durumunu doğru bir şekilde yönetmesine imkan tanır.