Faturasız Ürün Satmanın Cezası Nedir?

Faturasız ürün satmanın cezası belirli yasalar dahilinde belirlenmiştir. Fiziksel veya dijital ortamdan yapılan satışlarda yani ticari faaliyetlerde yapılan işlem kapsamında fatura kesilmesi gerekir. Faturanın yapılan satışlarda kesilmemesi ise Vergi Usul Kanunu kapsamında usulsüzlük olarak değerlendirilmektedir. 

Faturasız Satış Nedir?

Fatura, vergi mükellefi olan kişi veya işletmelerin yaptıkları her satış sonrasında müşteriye kestikleri tutar ve KDV bildirimidir. Türkiye’de geçerlilikte olan kanun kapsamında her ticari faaliyet için fatura kesilmesi gerekmektedir. Bazen fatura yerine fiş de verilebilmektedir. Buradaki temel nokta ise vergi kapsamında devletin alması gereken vergi tutarının belirlenmesidir. 

Bu kapsamda da faturasız satış nedir sorusuna söz konusu bir ürün veya hizmet karşılığında o satışın yapıldığı ama faturanın kesilmediği durumlardır şeklinde yanıt verilebilir. Fatura sayesinde satışın gerçekleştiği kanıtlanırken aynı zamanda ödenecek vergi tutarı da belirlenmektedir. Bunun yanında fatura sadece alıcı/müşteriyi değil satıcıyı da yasal olarak korumaktadır.

Faturasız Satışın Hukuki Sonuçları

Vergi Kanunu kapsamında faturasız satışın hukuki sonuçları net bir şekilde belirlenmiştir. Fatura kesmemek hukuki olarak suç olarak değerlendirilir ve cezai olarak yaptırımları bulunur. İşletmeler faturasız şekilde satış yapıyorsa bu durum ödeme yükümlülüğü taşıyan vergiden kaçınmak olarak değerlendirilir. Bu yüzden işletmelerin veya şahıs firmalarının faturasız işlem yapmamaları için hukuki olarak yaptırımlar belirlenmiştir.

Faturasız Satışın Cezaları

Faturasız satışın cezaları yıllık olarak güncellenmektedir ve aynı zamanda ürün satış fiyatına göre de değişkenlik taşımaktadır. Faturasız ürün satmanın cezası her yıl değiştiği için o yılki ilgili tutarın değerlendirilmesi gerekir. Bu cezalar 213 sayılı Vergi Usul Kanunu 353. maddesi kapsamında tanımlanmakta olup 2024 yılı için şu şekildedir:

• Faturasız olarak satılan her ürün için ilgili ürün fiyatının %10’u kadar ceza ödenir. 
• Şayet fatura düzenlenmiş ancak düşük tutardan kesilmişse bu noktada da aradaki fiyat farkı üzerinden hesaplama yapılmaktadır. 
• Kesilecek olan cezanın ise üst sınırı bulunmaktadır. 2024 faturasız satış cezası üst sınırı 2.300.000 TL olarak belirlenmiştir. 

Üst sınırın yüksek olması işletmeler açısından önemli bir risk doğurduğundan faturasız ürün satılmamaya ve işlem yapılmamaya dikkat edilmelidir.

Vergi Kaçırma ve Yaptırımlar

Esasında vergi kaçırma ve fatura kesmemek arasında ince bir çizgi bulunmaktadır. Vergi kaçırma ve fatura kesmemek aynı şey mi diye sorulursa birbirlerine yakın noktalar olduğu söylenebilir. Vergi kaçırma, işletmenin ödemek zorunda olduğu vergileri hiç ödememesi ve bunun için de sahte fatura gibi yöntemlere başvurmasıdır. Faturasız ürün satmak ise öncelikle vergi kaçırma olarak değerlendirilmez ancak sonraki aşamada vergi kaçırma olarak değerlendirilir. 

Vergi kaçırma yaptırımları fatura kesmemeye göre çok daha ağırdır. Vergi Usul Kanunu (VUK)'nun 359 maddesi kapsamında belirlenmiş olan yasalar çerçevesinde vergi kaçırma durumunda 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir. Eğer bu durum naylon fatura üzerinden gerçekleşmişse cezalar daha da ağırlaşmaktadır. 

Faturasız İşlemlerde Uygulanan Para Cezaları

Faturasız işlemlerde uygulanan para cezaları her yıl değişkenlik göstermektedir. Yukarı yönlü olarak güncellenen bu fiyatlar 2024 yılı için şu şekildedir:

• Her ürün başına yüzde 10 oranında ceza kesilir.

Bu cezanın hesaplanmasının daha anlaşılır olması için;

• Normalde KDV dahil kesilecek fatura örneği 5000 TL olsun
• Bu satışa yönelik fatura kesilmediğinde ise firmaya 5000 TL’nin %10’u olacak şekilde ceza uygulanır.

Dolayısıyla işletme hem fatura kapsamında ödeyeceği KDV’yi hem de ayrıca toplam tutardan hesaplanan %10’luk cezayı ödemek zorunda kalmaktadır.

Faturasız Satışı Önleme Yöntemleri

Faturasız ürün satmanın cezası yüksek miktarlarda para cezası olabildiğinden ve daha sonraki süreçte vergi kaçırma olarak da değerlendirebileceği için mutlaka yapılan tüm ticari işlemlerde fatura kesilmeye dikkat edilmelidir. 

Şirket Kurulumu

Yapılan tüm ürün satış veya hizmetlerde fatura kesmek için öncelikle şirket kurulumu gerçekleştirilmelidir. Şirket kurulumu kişinin iş hacmine, ortaklık durumuna ve sermayesine göre değişebilmektedir. Aynı zamanda internet üzerinden de yapılan satışlar için de vergi mükellefi olunması gerektiği unutulmamalıdır.

Şirketler kendi içinde farklı kategorilere ayrılmaktadır;

• Şahıs Şirketleri: Sahibine bağlı olan, herhangi bir kuruluş sermayesi gerektirmeyen basit usuldeki şirketleri tanımlar. Özellikle internetten satış yapan veya küçük çapta iş hacmine sahip olan faaliyetler için uygundur.
• Anonim Şirketler: En az 50 bin TL sermaye sağlanması gereken, yönetim kurulunun ve paydaşların bulunabildiği, farklı ticaret unvanlarının da alınmasını sağlayan şirket yapısıdır. 
• Limited Şirketler: Tek veya grup kişiler tarafından kurulabilen, 50 kişiye kadar ortak statüsüne yer verebilen şirket yapılanmasıdır.

Bu şirket türlerinden hangisine karar verildiyse muhasebeci ile anlaşarak şirket kurulumu yapılmalıdır. İstenen belgeler şirket türüne göre değişmekle birlikte örneğin şahıs şirketi 1 gün içinde kurulup faaliyete başlayabilmektedir. Dolayısıyla şirketinizi kurarak faturasız ürün satmanın cezasından kurtulabilirsiniz.

Fatura Nasıl Kesilir?

Fatura nasıl kesilir sorusu için birden fazla yöntem olduğunu belirtmek gerekir. Seçilecek olan yöntem şirketin sağladığı olanaklar ve amaca göre de değişebilmektedir. 

• El ile fatura kesme: Geleneksel bir yöntem olan el ile fatura kesme için mevzuata uygun fatura basımı yapan matbaalar ile iletişime geçilir. Buradan da istenen belgelerin temin edilmesi halinde firmaya özel fatura basılır. Her ne kadar bu yöntem yaygın olsa da el ile fatura kesme hem fatura bastırma maliyeti hem de işlemlerde karşılaşılan hatalar ile artık çok tavsiye edilmiyor. 
• Dijital fatura kesme: Günümüzde gittikçe yaygınlaşan dijital fatura yöntemi pratik, hızlı ve sorunsuz şekilde fatura kesmenizi sağlar. Dijital ortamda yapıldığı için çıktı almanız da gerekmeyebilir bu yüzden çevreci özellikleri de bulunur. Earşiv ve efatura hizmetleri sunan yazılımlar aracılığıyla faturanızı kesebilirsiniz.

Bunun dışında kolay fatura kesmek için şu adımlar izlenir:

• Fatura kesimi için öncelikle tarih, müşteri ismi ve soyadı veya unvanı, vergi numarası bilgileri girilir.
• Bundan sonra KDV’siz tutar ilgili bareme yazılır ve sonrasında KDV oranı belirtilerek yazılır. KDV tutarları satılan ürüne göre yüzde 0, 1, 8 ve 20’dir. 
• Bilgiler kontrol edilerek fatura tamamlanır.

E-Fatura ve E-Arşiv Fatura Kullanımının Önemi

Yukarıda bahsedilen fatura kesme işlemini geleneksel yani kağıt fatura üzerinden uygulamak zordur. Dolayısıyla e-fatura ve e-arşiv fatura kullanımının önemi hem kolay işlem yapabilmek hem de hatasız işlemler açısından önemlidir. 

E-fatura ve e-arşiv faturalar Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından dijital ortamda fatura kesilmesini sağlamak için geliştirilmiştir. Kağıt üzerindeki faturalar ile aynı geçerliliğe sahiptir. E-arşiv üzerinden kesilecek faturalar vergi mükellefi olmayanlara ve e-fatura kullanmayanlara fatura kesilebilir. E-fatura ise genellikle firmalara veya e-fatura sistemini kullanan mükelleflere fatura kesmeyi mümkün kılar. Aynı zamanda e-fatura sistemi üzerinden müşteriye elektronik ortamda faturası da otomatik olarak iletilmektedir.

• E-arşiv veya e-fatura kullanımı zaman, hız ve iletim açısından avantajlıdır.
• İki fatura türü de dijital olduğundan çevrecidir. 
• Yapılan işlemlerin kontrolü için farklı aşamalar söz konusudur, bu yüzden de hata payı oldukça düşüktür.
• Yapılan bir hatanın düzeltilmesi kolaydır. 
• Farklı tarihlere ait faturalar sistem üzerinden görüntülenebilmektedir, bu da karmaşa gibi durumların önüne geçmektedir. 
• Tüm alanlarda kullanılabilir, kağıt halinde iletilmesi gerekirse yazıcı aracılığıyla çıktısını almak mümkündür.