GTIP "Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu" şeklinde açılmakta olup; bir malın ithalatı veya ihracatı sırasında kullanılan bir kodlama sistemini ifade etmektedir. GTIP kodu, bir malın belirli özelliklerine göre atanmış olan sayısal bir koddur ve bu sayede malın gümrük vergisi, vergi muafiyeti, ithalat kotası gibi konular hakkında bilgi sağlamaktadır.
İÇİNDEKİLER
GTIP dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir sistemdir ve altı haneli bir sayı dizisi olarak ifade edilmektedir. İlk iki hane malın genel kategorisini belirtirken diğer haneler malın özelliklerini detaylı bir şekilde tanımlamaktadır. Bu kodlama sistemi ülkeler arasındaki ticarette standart bir yaklaşım sağlamakta ve gümrük işlemlerinin hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesine katkıda bulunmaktadır.
GTİP Nedir?
GTİP nedir açılım olarak Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu kelimelerinin baş harflerinden meydana gelmektedir. Türkiye’de GTİP Gümrük Tarife Cetveli'nde 12'li koda verilen bir ismi ifade etmektedir.
Küresel anlamda her ülkelerinin tarife cetvelinin esasını Armonize Sistem meydana getirmektedir. Armonize Sistem resmi adıyla Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi ya da The Harmonized Commodity Description and Coding Systems şeklinde isimlendirilmektedir. Söz konusu sistem uluslararası anlamda ticarete konu olan her mal adına yararlanılan bir uluslararası ticari sınıflandırma yöntemi, sistemidir. Söz konusu sistemde ticarete konu olan her ürün belirli bir mantık ve sistematik kapsamında ele alınarak sınıflandırılmaktadır.
GTİP'in Tanımı ve Amaçları
GTİP kodu hem ihracat ve ithalat gerçekleştiren şirketlere hem de söz konusu şirketlerin kurulu olduğu ülkelere önemli faydalar getirmektedir. Kod Armonize Sistemin verimli şekilde işlemesine yardım ederek gümrük vergilerinin tespit edilmesi ve uluslararası ticaret istatistiklerinin tutulması aşamalarında faydalanılmaktadır.
Dolayısıyla her ülke farklı ürünleri istedikleri biçimde vergilendirerek elde ettikleri istatistikleri ihracat ve ithalat süreçlerini güçlendirmek adına yararlanabilmektedir. Bunun yanı sıra GTİP kodu menşe kurallarının tespit edilmesi, yerel vergilerin bulunup toplanması, nakliye vergilerinin takip edilmesi ve ticari müzakerelerde de yararlanılmaktadır.
GTİP Kodlarının Yapısı ve Sınıflandırılması
Ülkemizde 12 haneli GTİP kodu ilk 6 hanesi Armonize Sistem tarafından tespit edilmektedir. Bunun yanı sıra ülkelerce değiştirilemeyen bir yapı bulundurmaktadır. Örnek olarak 040510 GTİP Kodu ele alınacak olursa her ülke için aynı olup tereyağını ifade eden bir koddur. İlk 8 hane sonraki 2 haneyle beraber aynı bölgede yer alan ülkeler için ortak yapı bulundurabilmektedir.
Devam eden 2 hane ise ürünün hangi ülke menşeili olduğunu belirtmektedir. Son 2 hane ise ilgili ürünün tam istatistik kodunu ele alarak açıklamaktadır. Kod ihracat ve ithalata söz konusu ürünleri detaylı biçimde değerlendirmek adına 2 haneden meydana gelen alt bölmelere ayrılmış vaziyettedir. Örnek olarak buzlu renkli cam ürünün GTİP olarak kod numarası 700319901011 şeklinde görülmektedir. Bu rakamlarda birinci 2 hane olan 70 GTİP kodunun fasıl bölümünü oluşturmaktadır. 03 haneleri ise pozisyon, 19 ise alt pozisyon bölümünü tespit etmektedir.
Birinci 6 haneye; yani 700319 bakıldığında ise küresel çapta ortak biçimde kullanılan kısımdır ve Armonize Sisteme tabii her ülkede buzlu renkli cam adına yararlanılmaktadır. Geri kalan son 6 haneye bakılacak olduğunda ise 901011 bölümü her ülkede farklılık oluşturabilmektedir. Ülkemizde 12 haneli GTİP kodu kullanırken bu bazı ülkelere göre değişebilmektedir; zira bazı ülkeler 8, 9 veya 10 haneden oluşan kodları kullanabilmektedir.
Uluslararası Ticarette GTİP'in Rolü
Uluslararası ticarette gümrük vergilendirmelerinde her iki taraf için de karışıklık olmaması oldukça kritiktir. Bu noktada ortaya çıkan karmaşayı gidermek amacıyla çeşitli yöntemler geliştirilmiştir.
Bu yöntemler arasında genel kabul görenlerden biri, Dünya Gümrük Örgütü tarafından belirlenen GTİP kodu sistemidir. Bu kodlama sistemi, ithalat ve ihracat işlemlerinde kullanılarak mal ve ürünlere özgü bir tanımlama sağlar. Böylece gümrük vergileri, muafiyetler ve benzeri konularda ortak bir anlayış oluşur. GTİP kodu uluslararası ticarette düzen ve standardizasyon sağlamak adına önemli bir araç olarak değerlendirilmektedir.
GTİP'in İşlevleri ve Avantajları
GTİP kodu 12 haneli bir sayı dizisinden oluşmaktadır ve Gümrük Tarife Cetveli'nde belirli bir standartı temsil etmektedir. Cetvelin ilk 6 hanesi tüm dünya genelinde ortak bir tanımlamayı ifade ederken, ilk 8 hane, özellikle Avrupa Birliği ülkeleri arasında ortak bir kodlama sistemidir. Bu 12 haneli GTİP kodunu kullanma pratiği, Türkiye'nin benzersiz bir durumda olduğunu gösterir. Zira bu uzunluktaki kodlamayı yalnızca Türkiye benimsemektedir.
GTİP kodundaki rakamlar belirli gruplamalara göre ayrılmış olup anlamı ise temel olarak aşağıdaki gibi açıklanmaktadır:
- İlk 4 rakam ürün pozisyonunu temsil eder.
- İlk 6 rakam Dünya Gümrük Örgütü ülkeleri tarafından kullanılan AS Nomanklatür Kodu'nu ifade eder.
- 7 ve 8. rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan AB Kombine Nomanklatür Kodu'nu temsil eder.
- 9 ve 10. rakamlar farklı vergi uygulamalarından kaynaklanan pozisyonları gösterir (Milli Alt Açılım Kodu).
- 11 ve 12. rakamlar Gümrük Tarife İstatistik (GTİP) kodlarını belirtir.
GTİP taşınan ürünle ilgili detaylı bilgiler sunmaktadır. Taşıma sürecinde alınacak tedbirlerin ve uygulanacak vergilerin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Gümrük tarifesi beyanı için uzman bir gümrük müşavirinden destek alınması önerilmektedir.
Ürün Sınıflandırmasında GTİP'in Önemi
Uluslararası ticarette her ürün için bir GTİP kodu bulunmaktadır. GTİP ülkeler arasında gümrük vergisi hesaplamasını kolaylaştırarak uluslararası ticaret için gereken vergi oranlarını belirlemeye yardımcı olur.
Bu nedenle Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu evrensel bir sistem olarak değerlendirilmektedir. Dünya genelinde dış ticaret yapan tüm firmalar ürünlerini bu GTİP kodları ile etiketleyerek, ürünlerin sınıflandırılmasını kolaylaştırmakta ve ilgili ülkenin gümrüğünde yapılacak işlemleri hızlandırmaktadır.
Gümrük Vergileri ve Ticaret Politikaları
Gümrük vergileri eşyanın Türkiye’ye ithali ya da Türkiye’den ihracı sebebiyle gümrük idarelerince tahakkuk ve tahsil edilen vergilerdir. Bunların gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesi kapsamında ithalatta CIF Kıymet üzerinden hesabı yapılmaktadır.
Kıymeti 1500 euro değerini geçmemek koşuluyla posta ya da hızlı kargo taşımacılığı aracılığıyla gelen eşyanın değeriyle bireysel kullanıma mahsus kitap yahut benzeri yayın için 45. maddede yolcu beraberinde gelen eşya için 59. maddede yer alan limitleri geçen eşyanın değeri üzerinden,
- AB ülkelerinden gelmesi halinde yüzde 18
- Diğer ülkelerden gelmesi halinde yüzde 20
- Kitap yahut benzeri basılı yayın için yüzde 0
- 06.06.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli IV Sayılı listede bulunan eşyalar olması durumunda
Yukarıdakilere ilave yüzde 20 oranında tek ve maktu bir vergi tahsil olunmaktadır.
İthalat ve İhracat İşlemlerinde Kolaylık Sağlaması
Doğru GTİP kodu belirleme, gümrük işlemlerinin hızlandırılmasına katkıda bulunmaktadır. GTİP kodu ile birlikte sunulan diğer belgeler, gümrük süreçlerinin daha hızlı ve sorunsuz bir şekilde tamamlanmasına destek olmaktadır.
GTİP Sorgusu Nasıl Yapılır?
GTİP sorgusu öncesinde koda nasıl ulaşacağı bilinmelidir. GTIP kodunu malın tanımına ve özelliklerine göre belirlemek mümkündür. Her ülkenin kendi gümrük tarifesi ve GTIP kodları bulunmaktadır. Bu sebeple malınızın GTIP kodunu tespit etmek için ülkenizin gümrük idaresinin web sitesini ziyaret etme ihtiyacınız vardır.
Örnek olarak ülkemizde bulunan GTIP kodları Türkiye İstatistik Kurumu tarafınca yönetilen Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlarına dair bir veri tabanında, yani Gümrük Tarife Cetveli'nde bulunmaktadır. Bu açıdan Gümrük Tarife Cetveli'ni TÜİK resmi internet adresinden ya da Ticaret Bakanlığı internet sitesine girerseniz gerekli incelemeleri yapmak mümkündür.
Bunun yanı sıra GTIP kodu malınızın nitelikleri kapsamında arama gerçekleştirilebilecek farklı online veri tabanlarında da yer almaktadır. Bu çerçevede uluslararası ticaret platformları, lojistik firmaları ve gümrük aracıları tarzı ticaretle alakalı hizmetler veren internet adreslerinde de bu kodlara ulaşmak mümkündür.
GTİP Sorgulama Süreçleri ve Adımları
GTİP kodu sorgulaması için TÜİK'in web sitesi tercih edilebilmektedir. İlgili linke eriştikten sonra ürün bilgilerinizi girdikten sonra sınıflandırma sekmesinden ilgili ekranı seçerek arama işlemi gerçekleştirilebilmektedir.
Ardından elde edilen sonuçlar arasından ürününüzü en doğru şekilde tanımlayan satırı bulup GTİP kodu belirlenebilmektedir. Daha sonra GTİP kodunuzun uluslararası ticaretteki geçerliliğini doğrulamak amacıyla HS kodu sorgulaması yapabilmektedir.
Eğer çıkan sonuçlar ürününüzle uyumlu ise bu durumda doğru GTİP kodunu tespit ettiğinizden emin olunabilmektedir.
Online GTİP Veritabanları ve Kullanımı
GTİP kodlarının sayısı neredeyse yüz binlere ulaşmış olması, bu kodları öğrenmeyi kolaylaştırmak adına çeşitli platformların sunulmasına sebep olmuştur. GTİP sorgulaması yaparken aynı kaynağa bağlı kalmak yerine çeşitli veri tabanlarını kullanmak oldukça faydalıdır. Ürün gamınız içinde yer alan mal kodlarını doğru bir şekilde bu kaynaklardan araştırmalı, güvendikten sonra bu kodları faturalarınıza eklemelidir. GTİP numarasını sorgulamak için aşağıdaki yöntemlerden yararlanılabilmektedir:
- TÜİK’in sınıflandırma platformu
- Türkiye İhracatçılar Meclisi GTİP Arama
- TradeAtlas
- AB Mevzuat
- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Bu bakımdan sorgulama farklı veri tabanlarından yapılabilmektedir.
GTİP Kodlarını Doğru Belirleme Yöntemleri
GTIP kodu belirleme esnasında farklı kaynaklardan sorgulama yapmak önerilmektedir. Günümüzde buna yönelik kullanılabilecek farklı adresler yer almaktadır. Yukarıda vermiş olduklarımız bu kapsamda yararlanılabilecek kaynaklardan bazılarıdır.
GTİP Sorgulamada Karşılaşılan Sorunlar
Kodu bulduktan sonra doğru olup olmadığı düşünülen ilk konu olmaktadır. Ürün kodunun doğruluğunu belirlemek amacıyla internet üzerinde araştırma yapmak istiyorsanız FindHS.Codes gibi sitelerden faydalanabilmektedir.
Bu platform GTİP numarasını bulduktan sonra siteye yazarak arama yapmanıza olanak tanır ve ürünün görsellerini inceleyerek doğru bir tespit yapmanıza yardımcı olabilmektedir. Bunun dışında gümrük müşavirine de danışarak destek almanız mümkündür.
Hatalı GTİP Kodları ve Olası Sonuçları
GTİP numaralarının faturalara ve proformalara eksiksiz bir biçimde eklenmesi bir zorunluluktur. Yanlış ya da hiç eklenmeyen GTİP numaralarına sahip faturalar, gümrük işlemlerinde cezai yaptırımlar, malın tutuklanması ve KDV iadesi alamama gibi olumsuz durumlarla karşılaşılmasına sebep olabilmektedir.
Güncel GTİP Bilgilerine Erişim
Güncel GTİP kodu farklı şekillerde alınabilir. GTİP Kodunun doğruluğundan emin olmak için şu yöntemlere başvurulabilir:
- GTİP Kodu tespit etme hususunda profesyonel danışmanlık şirketlerinden destek almak kullanılabilecek metotlardan bir tanesidir. Söz konusu şirketler ürün özellikleri ile yararlanma hedeflerine göre alakalı kodlar belirleme konusunda yardımcı olmaktadır.
- Ülkemizde gümrük işlemleri daha önce de bahsettiğimiz gibi Türkiye Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu açıdan Bakanlığın internet adresinde mevcut olan Gümrük Tarife Cetveli ürünlere dair alakalı numaraları bulundurmaktadır.
- Çok sayıda ülkede GTİP numaraları tespit etmek adına web tabanlı sorgulama araçları yer almaktadır.
- Ayrıca bir takım meslek odaları da üyelerine GTİP numaralarını tespit etme üzerine de destek olabilmektedir.
Tüm bu yöntemler doğru GTİP Kodu belirleme konusunda yardımcı olabilmektedir. Kullanılan numaranın doğru olması, ihracat işlemlerinin başarılı biçimde yapılabilmesi adına kritik bir önem arz etmektedir.
Kompleks Ürünler İçin GTİP Sınıflandırması
GTİP sınıflandırması ürünlere göre değişmektedir. Örnek olarak bazı örnekler aşağıda olduğu gibi verilebilir:
- T-shirt - 6109.90.90.00.11
- Tablo - 4409.10.11.00.00
- Mum - 1521.90.91.00.11
- Takı/Aksesuar - 7116.20.11.00.00
- Kitap - 4901.10.00.30.11
- Ahşap Süs Eşyaları - 4420.10
- Halı - 5701
- Havlu - 4818.20
- Defter - 4820.10.90.00.11
- Oyuncak – 9503
Bunların yanı sıra farklı ürünlerde GTIP kodu da değişmektedir.
E-ticaret ve GTİP
E-ticaret GTİP kodları bahsettiğimiz gibi her üründe farklılık göstermektedir. Bu nedenle sorgulamalar da özel bir seferinde yapılmalıdır. Örneğin bazı ürünler için kodlar da yine şu şekildedir:
- Bardak - 701337990000
- Perde - 5407.41.00.90.12
- Kozmetik Ürünler - 3304.99.00.90.19
- Termos – 961700000012
- Bebek Giyim - 6111.30.90.00.00
- Şal - 6214.90.00.00.00
- Ev Dekorasyonu - 3926.40.00.00.19
- Telefon Kılıf - 4202.32.10.00.00
- Kol Saati -9102.11.00.00.00
- Çanta - 4202.12.11.00.00
Kendi e-ticaret ürünleriniz için GTİP kod sorgulama yapmak istiyorsanız yukarıda verdiğimiz kaynaklardan yararlanmanız mümkündür.
E-ticarette Ürün Sınıflandırması ve GTİP Kullanımı
GTİP kodu tahmin edilebileceği üzere üründen ürüne göre değişmekte olup standart değildir. Genel anlamda. Söz konusu numara ürünlerin,
- Özellikleri
- Kullanım alanları
- Hammaddeleri
- Üretim yöntemleri
- Ambalajlama biçimleri
- Benzeri faktörlere bağlı olarak belirlenmektedir.
Örnek ile açıklamak gerekirse bir mobilya ürününün GTİP numarası kullanılmış olan ahşabın türüne, ölçülerine ve işlevine göre değişkenlik arz edebilmektedir.
GTİP numarası her ürün için özgün bir numaralandırma sistemini temsil etmekte olup ürünlerin gümrük işlemleri esnasında doğru tespit edilmiş numaradan yararlanılması her zaman kritik bir önem bulundurmaktadır. Nitekim yanlış GTİP numarasının tespit edilmiş olması gümrük işlemlerinde istenmeyen gecikmelere neden olabilmektedir.
Bununla sınırlı olmadan ürünlerin geri gönderilmesine ya da uygunsuz vergilendirmeye yol açabilmektedir. Bu bakımdan ürünlere dair doğru GTİP kodu kullanmak ihracat ile uğraşan şirketler adına büyük bir önem bulundurmaktadır.
Bu koddan yararlanmanın beraberinde getirdiği bazı avantajlardan da yine söz edilebilir. Genel anlamda bu kod şu gibi faydaları da beraberinde getirmektedir:
- Gümrük işlemlerinin daha hızlı şekilde yapılmasına yardımcı olmaktadır
- Ürüne yapılacak vergilerin doğru bulunmasına yardımcı olmaktadır
- Fiyatlandırmanın daha doğru yapılmasına yardımcı olmaktadır
- Üretim ve stok planlaması konusunda kararların daha sağlıklı olmasını sağlamaktadır
- Diğer şirketlere göre rekabet avantajı elde etmeye olanak tanıyabilmektedir
Tüm bunların yanı sıra bahsettiğimiz gibi yanlış GTİP kodu kullanımı ihracat işlemlerinin gecikmesine, ürünlerin geri gönderilmesine veya uygunsuz vergilendirmeye yol açabilmektedir.
Buna karşılık e-ticarette sattığı ürünlere dair ilgili numarayı tespit etmede güçlük çeken şirketlerin, uzman bir danışmanlık hizmetinden yaralanmaları tavsiye edilmektedir. Bu tür hizmet ile beraber şirketler sundukları ürünlerinin GTİP kodunu doğru bir şekilde tespit ederek ihracat işlemlerini problemsiz biçimde yapabilmektedir.
Uluslararası E-ticarette GTİP'in Önemi
GTİP kodu, firmalara bir dizi avantaj sunmaktadır ve bu nedenle uluslararası ticarette büyük bir öneme sahiptir. Bu numaraların doğru tespitinde sağladığı avantajlar arasında şunlar yer almaktadır:
- Ürüne uygulanacak vergilerin belirlenmesinde GTİP kodu önemli bir rol taşımaktadır. Böylece şirketler ürünlerini belirli ülkelere ihraç ederken vergi muafiyeti ya da indirimlerinden faydalanmalarına yardımcı olmaktadır.
- Bu numaralar aynı zamanda gümrük işlemlerini önemli ölçüde hızlandırmaktadır. GTİP koduyla birlikte sunulan diğer belgeler, gümrük süreçlerini daha hızlı ve sorunsuz bir şekilde tamamlamaya destek olmaktadır.
- GTİP kodu şirketlere hangi ürünlerin hangi ülkelerde talep gördüğü konusunda da bilgi vermektedir. Bunun sonucunda firmaların üretim ve stok planlamalarında daha etkili kararlar almalarına olanak tanımaktadır.
- GTİP kodu bir ürünün değerinin belirlenmesine da katkıda bulunmaktadır. Bu da beraberinde firmaların ihracat işlemleri esnasında doğru fiyatlandırma yapmalarına yardımcı olmaktadır.
- Kodu doğru bir şekilde belirleyerek kullanmak, şirketlerin ürünlerinin daha kolay bulunmasını da sağlamaktadır. Bunun sonucunda diğer şirketlerin benzer ürünlerine yönelik rekabet avantajı elde etmelerine destek olmaktadır.
Tüm yönleriyle ele alındığı zaman GTİP kodu doğru bir şekilde belirlendiğinde, firmalara gümrük işlemlerini hızlandırma, vergi avantajlarından yararlanma, doğru fiyatlandırma, daha iyi planlama ve rekabet avantajı sağlama gibi konularda önemli artılar vermektedir.
E-ticarette GTİP İle İlgili Düzenlemeler ve Uyumluluk
GTİP kodu ile alakalı düzenlemeler Dünya Gümrük Örgütü Sorumluluğunda yapılmakta olup Türkiye’de ise bu uygulamadan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı sorumlu konumdadır. E-ticaret yapmayı planlıyorsanız GTİP kodunuzu bilmek büyük bir önem taşımaktadır. Ayrıca bu konuyla ilgili yapılan son düzenlemelere de uyumluluk göstermek gerektiği hatırlanmalıdır.
İlginizi Çekebilecek İçerikler
E-ihracat Nedir? E-ihracat Nasıl Yapılır?
İhracatta Müşteri Bulma Yöntemleri Nelerdir?
E-İhracat Faturası Nedir? E-İhracat Faturası Nasıl Düzenlenir?
İnternetten Yurt Dışına Satış Yapmak İçin En İyi Pazar Yerleri
Popüler Videolar
