Stok Devir Hızı Nedir? Neden Önemlidir?

Ürünlerin stokta kalma süresi satış performansı hakkında fikir edinmeniz için önemli bir veridir. Söz konusu süre stok devir hızı kavramıyla ifade edilir. Yıl içerisindeki yenilenme süresi ve bu stoklar için harcanan miktarın yıl içerisinde kaç kez harcandığını görmek oldukça önemlidir.

Stok Devir Hızı Nedir?

Stok devir hızı, bir firmanın yıl içinde stoklarını kaç kez yenilediğini gösteren önemli bir finansal göstergedir. Bu hesaplama, şirketlerin stoklarında bulunan ürünlerin yılda kaç defa tüketildiğini ve yerlerine yenilerinin konulduğunu belirtir. Yüksek stok devir hızı, firmanın ürünlerini hızlı bir şekilde satarak yerine yeni ürünler koyduğunu ve bu sayede sermayesini daha etkin bir şekilde kullandığı şeklinde yorumlanabilir.

Hemen E-ticaret'e Başlayın!

E-ticaret adım atmadan önce, IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Bu gösterge, şirketler için sadece stok yönetiminin verimliliğini değil, aynı zamanda stok maliyetlerinin kontrol altında tutulup tutulmadığını da belirler. Stokların sık sık yenilenmesi, demode olma veya aşırı stoklanma gibi riskleri azaltırken, şirketin likiditesini ve finansal sağlığını da olumlu yönde etkiler. Bu nedenle, stok devir hızı, hem maliyet yönetimi hem de stokların etkin kullanımı açısından kritik bir ölçümdür.

Stok Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Stok devir hızı hesaplama, yıl içinde satılan ürünlerin maliyetinin, dönem başında ve dönem sonunda bulunan stok değerlerinin ortalamasına bölünmesi ile yapılır. Bu veri aynı zamanda firmanın stoklarının ne hızda tüketildiğini de göstermektedir. Stok devir hızı formülü ve stok devir hesaplama örnekleri şu şekildedir;

Stok Devir Hızı Formülü Nasıl Oluşturulur?

Formül, temel olarak mevcut ürün durumu ve alacak verilerinin finansal bir biçimde hesaplanmasına dayanır. Dilerseniz aylık hesaplama veya haftalık hesaplama yapabilirsiniz. Kısaca Stok devir hızı değeri şöyle hesaplanır;

Stok Devir Hızı = Satılan Ürün Maliyeti / [(Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok)/2]

Bir örnek üzerinden gösterecek olursak;

• Satılan Ürün Maliyeti: 250.000 TL
• Dönem Başı Stok: 20.000
• Dönem Sonu Stok: 30.000

Formül üzerinde bu veriler girildiğinde;

• S.D.H. = 250.000 / ((20.000 + 30.000) / 2)
• S.D.H. = 250.000 / 25.000
• Sonuç: Stok Devir Hızı = 10

Yukarıdaki örnekte stok devir süresi “10” olarak karşımıza çıkar. Bu veri, yıl (ya da işleme dahil edilen süreç) içerisinde stokların 10 kez yenilendiğini göstermektedir.

Stok Takibi Neden Önemlidir?

İşletme faaliyetlerinin sürdürülebilirliği, satış ve tahsilat miktarının hesaplanmasına bağlıdır. Üretim ve satış için kullanılan malzemelerin envanteri stok takibi ile tutulur. Söz konusu işlem, şirket faaliyetlerinin yoğunluğu ve niteliği hakkında bilgi edinmenize yardımcı olur.

Satışlardan elde edilen kazançları hesaplarken gelirin ürün durumuyla orantılı olduğundan emin olmak gerekir. Bir örnek ile açıklayalım. Depodan eksilen mamulle elde edilen kazanç arasında farklılık varsa bu konunun üzerinde durulmalıdır. Bylece hesaplama ile bu tür durumları fark edip gereken aksiyonları almak mümkündür.

Üretim, depolama ve lojistik maliyetlerinin azaltılması işletme kârlılığı açısından büyük bir öneme sahiptir. Dolayısıyla hesaplama, bu masrafların düşürülmesine yardımcı olur. Aynı zamanda ürün sirkülasyonu hakkında bilgi edinerek masrafları en aza indirmek için gereken önlemler alınmalıdır.

Ortalama Stokta Kalma Süresi Ne Kadar Olmalıdır?

Eldeki ürün miktarına ve kâr hedeflerine göre yanıtlamak mümkündür. Bu veri ile ürünlerin yıl içerisinde stoklarda ortalama olarak kaç gün kaldığı da bulunabilmektedir. Ayrıca bu veri de stokların deponuzda ne kadar kaldığını görmeniz için size bir takım bilgiler sunacaktır.

Bu bilgilerin neden önemli olduğunu yazının devamında ele alacağız. Ama öncelikle ortalama stokta kalma süresinin nasıl hesaplandığını ele alalım;

Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / S.D.H.

şeklinde hesaplanmaktadır. Yukarıdaki örnek üzerinden ilerleyecek olursak ortalama stokta kalma süresi şöyle olacaktır:

Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / 10

Sonuç olarak ortalama Stokta Kalma Süresi = 36

Bu durumda da yukarıdaki veriler üzerinden bakıldığında stokların 36 günde bir yenilendiği ortaya çıkmaktadır. Stok devir hızı arttığında, ortalama stokta kalma süresi de azalmaktadır.

Uygun Stok Devir Hızı Kaç Olmalıdır?

Bu hızı her firmaya ve her sektöre göre değişiklik gösterdiği için tek bir sonuç belirlemek bu konuda mümkün değildir. Yapılan iş, satılan ürün ve içinde bulunan pazar ve piyasa bu hızın değişmesine neden olacağı için firmalar kendileri için ideal hızı bulmalılar.

Örneğin hızlı tüketim gerektiren gıda ya da çabuk bozulan ürünlerde, stok hızının yüksek olması gerekir. Aksi takdirde stoklardaki ürünler bozulabilir ve firma zarara uğrayabilmektedir. Bunun aksine daha uzun süre dayanan ürünlerde (örneğin: elektronik eşyalar) devir hızı daha düşük olabilmektedir. Bu oran firmanın sattığı ürünlerle göre değişiklik gösterebilmektedir.

Stok Devir Hızı Yüksek Olduğunda Nasıl Yorumlanır?

Bu durum, ürünlerin hızlı bir biçimde satıldığını gösterebilmektedir. Depodaki mamuller, kısa bir sürede tükeniyorsa markaya olan talebin arttığını düşünmek mümkündür. Satışlar başarılı olduğunda ürünlerin ortalama stokta kalma süresi doğal olarak azalır.

Bu devir hızının yüksekliği, her zaman olumlu yorumlanabilecek bir durum değildir. Depoladığınız ürünler, yeterli seviyede değilse düşük miktarlı satışlarda dâhi tükenebilmmektedir. Tatmin edici miktarlarda kâr elde etmediğiniz hâlde stoklarınız hızlı bir biçimde tükeniyorsa bu durum, çeşitli önlemler almanız gerektiğine işaret eder.

Stok Devir Hızı Düşük Olduğunda Nasıl Yorumlanır?

Düşükse bu durum, ürünlerin satışa döndürülmesi konusunda bazı sorunların yaşandığını gösterebilmektedir. Ayrıca diğer bir ifadeyle ürünlerin depoda uzun süre kalması, satışların yeterli miktarda olmadığını ifade eder. Bu noktada da şirket yönetimi, pazarlama ve reklam çalışmalarının yetersizliği gibi bazı stratejik problemlerin varlığından söz edilebilmektedir.

Stok Devir Hızının Hesaplanması Neden Önemlidir?

Bu hesaplamayla, stok yönetimi konusunda bazı önemli bilgilere ulaşmış olursunuz. Ayrıca yukarıda da ele aldığımız gibi bu veriler size stoklarınızı tüketmeyle ilgili bazı verileri ortaya çıkardığı için de önemlidir.

Devir hızı ile, yıl içerisinde ürün stokları için totalde ne kadarlık bir harcama yapıldığı da ortalama olarak tahmin edilebilmektedir. Böylece yıllık ürün maliyetinizi çıkartmanızı sağlayacaktır.

Bununla beraber yıl içerisinde stokların kaç kez yenilendiği de görüldüğü için tedarikçi firmalarla kaç kez görüşüleceği de bilinebilmektedir. Ayrıca tedarikçi firmaların üretim süreçlerine ve kapasitelerine göre de bu devir hızına göre farklı tedarikçi firma arayışlarına girerek, yetersiz stokla çalışma durumunun da önüne geçilebilmektedir.

Bu veri aynı zamanda ürünlerinizin ne kadarlık bir sürede satışa döndüğünü görmenizi sağladığı için de pazarlama ve reklam stratejilerinizi de gözden geçirmeniz için size bazı bilgiler verecektir. Aynı zamanda bir ürünün stokta kalma süresinin uzun olması, yeterli pazarlama ve reklam çalışmaları yapılmadığına dair de bazı veriler sunuyor olacaktır.

Bu nedenle de bu veri doğrultusunda pazarlama ve reklam stratejilerinizi de yeniden gözden geçirmenizde fayda var. Bu sebeplerden dolayı da stok devir hızının hesaplanması e-ticaret firmaları için önemlidir.