MSDS Belgesi Nedir? Malzeme Güvenlik Bilgi Formu Nasıl Alınır?

MSDS, İngilizce Material Safety Data Sheet kelimelerinin baş harflerinden meydana gelir. Türkçe tam çevirisi Malzeme Güvenlik Bilgi Formu şeklindedir. Dilimizde GBF olarak kısaltılır. MSDS belgesi, kimyasalların kullanımı ve depolanması esnasında ortaya çıkabilecek sağlık ve güvenlik risklerini ortadan kaldırabilmek, en aza indirmek için hazırlanır.

Bir bilgilendirme dokümanı özelliği taşıyan MSDS, ilgili kimyasal maddelerin tehlike ve riskleriyle ilkyardım metotları hakkında bilgileri içermelidir. Türkiye’de Güvenlik Bilgi Formu hazırlanması, içerik ve hazırlama yetkileri, Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik içinde vardır.

Eğer kimyasal kullanımı ya da depolanması gibi bir hizmet veriyorsanız, malzeme güvenlik bilgi formu bilmeniz gereken en önemli detaylardan bir tanesidir.

MSDS Belgesi Nasıl Hazırlanır?

MSDS nasıl alınır? Güvenlik Bilgi Formu, ilgili maddenin üreticisi ya da tedarikçisi tarafından hazırlanmalı, kullanıcılara ulaştırılmalıdır. Dolayısıyla söz konusu evrakı nasıl hazırlayacağınız hakkında fikir sahibi olmanız gerekir.

MSDS Belgesi genel değil, ayrıntılı bir dokümandır. İlgili ürünün kimyasal ve fiziksel özelliklerini kapsar. Saklama yönergeleri, sızıntı, sızıntı prosedürleri, toksisite, parlama noktası gibi konular bulunmalıdır. Bu tür bilgiler, ürünü daha yakından tanıtabilmelidir.

Buna potansiyel sağlık ve fiziki tehlikelerin anlaşılması, maruz kalınması halinde ne yapılması gerektiği gibi konular da dahildir. İçerik karmaşık olmamalı, doğru ve açık olmalıdır. Bunun teknik konular üzerine bilgi kişiler tarafından değil, herkes tarafından okunacağı unutulmamalıdır.

MSDS Nereden Alınır?

MSDS nasıl alınır? Bu belge Zararlı Madde ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik kapsamında, TÜRKAK’tan akredite belgelendirme kuruluşları ve mevcut sertifikalı güvenlik bilgi formu hazırlayıcıları tarafından yapılmalıdır.

MSDS sertifikası almak için yeterlilik sınavından başarılı sonuç alınmalı, gerekli şartlar da sağlanmalıdır. Yeterlilik Belgelendirme Kuruluşu tarafından yapılan sınavdan, 100 üzerinden 70 ve üzeri alınmalıdır.

Geçerlilik süresi, her yıl için maksimum 2 senedir. Bu bakımdan düzenli bir şekilde güncellenmesi gerekir.

MSDS Belgesi İçinde Neler Olmalı?

MSDS Belgesi hazırlamadan önce, içinde nelerin olacağını bilmeniz şarttır. Eksik hazırlamak, bir takım problemlerin meydana gelmesine yol açabilmektedir.

Malzeme Güvenlik Bilgi Formu, 16 bölümden meydana gelir. Yönetmelikte söz konusu bölümler yer almaktadır. Form Türkçe olmalıdır. Tip ve şekil olarak bir standart olmadığı için farklı örneklere bakarak fikir edinilebilmektedir. Lakin içinde olması gereken maddeler ana hatları ile aşağıdaki maddelerden görülebilmektedir;

• Maddenin/karışımın ve şirketin/dağıtıcının kimliği: Bu başlıkta ilgili ürün adı, kullanım amacı, tedarikçi firma bilgileri gibi hususlar yer almalıdır.
• Zararlılık tanımlaması: Ürünün verebileceği zararlar üzerine bilgi verilmelidir.
• Bileşimi/içindekiler hakkında bilgi: İçeriğinde bulunan kimyasal maddeler üzerine genel bilgi olmalıdır.
• İlk yardım önlemleri: Maruz kalınması halinde uygulanacak yöntemler, yapılmaması gerekenler bulunmalıdır.
• Yangınla mücadele önlemleri: Yanması halinde koruma önlemleri, söndürme yöntemleri bilgi verilmelidir.
• Kaza sonucu yayılmaya karşı önlemler: Kaza sonucunda çevreye ya da insanların olduğu alana yayılması halinde müdahale ve güvenlik önlemleri bulunmalıdır.
• Elleçleme ve depolama: Depo ve istifilenmesi esnasında kullanım tedbirleri ve depolama sınıfı gibi bilgiler olmalıdır.
• Maruz kalma kontrolleri/kişisel korunma: Kimyasal maddelere karşı maruz kalma sınır değerli, risk yönetimi önlemleri bulunmalıdır. Kişisel koruyucu donanım, korunma yöntemleri ve sağlık tedbirleri de bu başlıktadır.

Ayrıca diğer maddeler de aşağıda belirtildiği gibidir:

• Fiziksel ve kimyasal özellikler: Renk, görünüş, koku, çözünürlük, pH değeri gibi fiziksel ve kimyasal özellikler yer almalıdır.
• Kararlılık ve tepkime: Ürün hakkında zararlı tepkimeler üzerine bilgi verilmelidir.
• Toksikolojik bilgiler: Malzemenin cilde teması, göze teması, yutulması ve solunması gibi durumlar belirtilmelidir.
• Ekolojik bilgiler: Madde ya da karışımın yayılması halinde vereceği etkilerden bahsedilmelidir.
• Bertaraf etme bilgileri: Malzemenin çöp ve atık halinde dikkat edilmesi gereken özellikler olmalıdır.
• Taşımacılık bilgisi: Denizyolu, karayolu, havayolu ya da farklı bir şekille taşınması için temel sınıflandırma bilgileridir.
• Mevzuat bilgisi: Ürüne ait sembol, sembolün açıklaması, R ibareleri ve açıklaması, S ibareleri ve açıklamaları gibi bilgiler yer almalıdır.
• Diğer bilgiler: MSDS Belgesi revizyon bilgileri, sertifika bilgileri gibi başlıklar yer alır.

Malzeme güvenlik bilgi formu hazırlarken, bunların olmasına özen gösterilmelidir. Bunlar özet halinde olduğu için daha detaylı şekilde incelenmelidir. Maddeler arasında bulunan R ve S kodları, malzemenin risk ve güvenlik niteliklerini belirtir.

MSDS Belgesi Neden Önemli?

MSDS belgesi, kişilere ürün hakkında ayrıntılı bilgi verir. Bu kapsamda dikkat edilmesi gereken noktalar, kaza olması halinde yapılacaklar, sağlığa yönelik etkiler, koruyucu donanım gibi hususlar öğrenilir. Ayrıca şunlardan da söz edilmektedir:

• Acil duru prosedürleri,
• Çalışanları maruz kalma riskine karşı koruma önlemleri,
• Ürüne maruz kalmanın sağlığa etkileri,
• Ürünün kullanımı, depolanması ya da kullanılması ile ilgili tehlike değerlendirmesidir.

Gibi detayları da sağlar. Böylece ürünün problem yaşanmadan, herhangi bir tehlike olmadan kullanılmasını sağlar. Malzeme güvenlik bilgisi formu bu bakımdan oldukça önemlidir.