Franchising İş Modeli Nedir, Nasıl Çalışır?

Franchising iş modeli, kendi işini kurmak isteyen girişimciler tarafından tercih edilir. Rekabetçi pazar koşullarında işletme çatısı ve girişimcinin; başarı oranı yüksek, ölçeklenebilir ve sistematik bir iş ortaklığını içerir.

Bu iş modelinde ürün veya hizmet kalitesi kadar müşteri deneyimi, mağaza tasarımı, tedarik zinciri yönetimi ve operasyonel standartlar merkezi bir yapı tarafından belirlenir. Girişimci, işletmeden markalaşmaya ve fiyatlandırmadan pazarlamaya kadar her düzeyde çalışan bir yapıya sahip olabilir.

Franchising Nedir?

Franchising, bir markanın ürün, hizmet veya iş modelini, belirli şartlar altında bağımsız girişimcilere kullandırması esasına dayanan bir iş modelidir. Marka ve girişimcinin karşılıklı çıkarları doğrultusunda ve belli şartlar dahilinde işin yönetimi ve yürütülmesine ilişkin yapmış olduğu bir iş ortaklığıdır.

Franchise veren marka (franchisor), işin nasıl yürütüleceği konusunda bilgi, eğitim ve destek sunar. Franchise alan kişi (franchisee) bu marka altında faaliyet göstererek ticari kazanç elde eder.

Kendi İşinizi Kurun!

E-ticaret'e hemen bugün başlayın! IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Franchising Mantığı Nedir?

Franchising’in mantığı, başarılı bir iş modelinin, belirli bir sistem ve marka çatısı altında çoğaltılarak farklı girişimciler aracılığıyla uygulanmasından gelir. Markalaşmış bir işletmenin bilgi birikimi, operasyonel deneyimi ve müşteri güveni gibi unsurların yerel girişimcilere lisanslanması yer alır.

Girişimci, bu sistemi kullanma hakkı karşılığında belirli bir bedel öder. Marka sahibi işin nasıl yürütüleceğiyle ilgili net kurallar, sürekli eğitim, pazarlama desteği ve denetim mekanizmaları sunar. Franchising’in özünde, tek tip hizmet kalitesini koruyarak farklı lokasyonlarda aynı marka deneyimini sunmak hedeflenir.

Franchising Türleri Nelerdir?

Franchising sisteminin işleyiş bakımından değişiklik gösteren birçok türü mevcuttur. Bu franchising türleri, marka ile girişimci arasındaki ilişki yapısını, sağlanan hakları ve sorumlulukları farklı şekilde kurgular.

Ürün/Marka Franchising

Bu iş modeli, franchising sistemleri arasında en temel ve en eski model olarak kabul edilir. Bu sistemde franchise alan, franchise verenin marka adı, ticari unvanı, logosu ve ürünlerini belirli kurallar çerçevesinde kullanma hakkına sahip olur. Fakat burada franchise veren, genellikle sadece ürün tedariki ve marka kullanım izni sunar. İşin operasyonel yönetimi franchisee’nin sorumluluğundadır.

İşletme Franchising

Bu modelde franchise veren, marka ve ürün haklarıyla birlikte işin nasıl yürütüleceğine dair tüm işletme modelini, prosedürleri ve operasyonel desteği franchise alan girişimciye sunar.

Bu tür franchising, girişimciye adeta anahtarı teslim bir iş modeli sağlar. Ürün veya hizmetin nasıl sunulacağından personelin nasıl eğitileceğine, mağaza tasarımından müşteriyle iletişim diline kadar her şey, marka tarafından belirlenmiş standartlara göre yürütülür.

Kendi İşinizi Kurun!

E-ticaret'e hemen bugün başlayın! IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Ürün veya Üretim Franchising

Bu iş modelinde franchise verenin markasını ve üretim haklarını, belirli bir bölge veya koşul altında franchise alan girişimciye devrettiği bir franchising türüdür. Bu modelde franchise alan, franchisor’un reçeteleri, teknik bilgisi, formülleri ve üretim standartlarına bağlı kalarak ürünleri kendisi üretir ve satışa sunar. Üretim, mutlaka markanın belirlediği kalite, ambalaj ve süreçlere uygun şekilde gerçekleştirilmelidir.

Dağıtım Franchising

Dağıtım franchising, franchise alanın belirli bir markanın ürünlerini doğrudan üretmeden, ancak bu ürünleri belirli bir bölgede dağıtma ve satma hakkına sahip olduğu franchising türüdür. Burada franchise alan, üretici konumunda değildir; daha çok bir tedarikçi ve satış organizasyonu gibi çalışır.

Ana hedef, markanın ürünlerinin doğru zamanda, doğru yerde ve doğru şekilde pazara sunulmasıdır. Bu sistemde franchisor (marka sahibi), ürünlerin üretimini kendi yürütür veya başka bir üreticiyle çalışır.

Alt/Master Franchising

Alt franchise verme, ana franchise sahibinin, belirli bir coğrafi bölgede franchising sistemini kendi adına geliştirme hakkını elde etmesi ve bu kapsamda başka birey ya da işletmelere yeniden franchise verme yetkisini kullanmasıdır.

Özellikle büyük pazarlarda veya bir ülkenin tamamında franchise sisteminin hızlı yayılması istenildiğinde tercih edilir. Ana franchisor doğrudan bireysel girişimcilere franchise vermek yerine, belirli bir bölge için geniş yetkilerle donattığı bir master franchisee ile çalışır.

Franchising Sistemi Nasıl Çalışır?

Franchising sistemi, bir markanın veya işletme modelinin, belirli bir coğrafi bölgede başka girişimcilere lisans verilerek işletilmesiyle çalışır. Franchise veren, kendi iş modelini, markasını ve sistemini, belirli şartlar altında, franchise alan ile paylaşır. Franchise alan, franchise verenin belirlediği kurallara ve standartlara uyarak kendi işletmesini kurar ve işler. Franch

Sözleşme

Franchising sisteminin temelini, franchise veren ile franchise alan arasında imzalanan franchise sözleşmesi oluşturur. Tarafların haklarını, yükümlülüklerini ve iş birliğinin sınırlarını yasal olarak tanımlar.

Marka kullanım hakkı, işletme modeli, eğitim süreçleri, bölge koruması, royalty ödemeleri, denetim koşulları ve sözleşmenin süresi gibi pek çok kritik unsur bu belgede detaylı şekilde yer alır. Franchise sözleşmesi genellikle standartlaştırılmış ve ayrıntılıdır. Markanın itibarı ve sistem bütünlüğü açısından her franchise biriminin aynı kurallar çerçevesinde çalışması gerekir.

Kendi İşinizi Kurun!

E-ticaret'e hemen bugün başlayın! IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Sistem (Marka)

Franchising modelinde en değerli unsur, franchise verenin oluşturduğu iş sistemi ve marka bütünlüğüdür. Ürün veya hizmetin sunum biçiminden, işletme süreçlerine, müşteri deneyiminden kalite standartlarına kadar her detayı kapsayan, denenmiş ve başarıya ulaşmış bir yapıdır.

Marka ise bu sistemin görünen yüzü olup tüketici nezdinde güven, kalite ve tutarlılık algısı yaratır. Franchise alan, isim hakkıyla birlikte işletmeye dair eğitim, operasyonel yönergeler, reklam stratejileri ve pazarlama desteği gibi sistemin tüm bileşenlerini kullanma hakkını elde eder.

Franchising Seçimi

Franchising sistemine dahil olmak isteyen girişimciler için en önemli adımlardan biri doğru markayı ve sektörü seçmektir. Yalnızca popüler veya kazançlı görünen markalara yönelmekten ibaret değildir.

Aynı zamanda girişimcinin finansal yapısı, tecrübesi, ilgisi ve uzun vadeli hedefleriyle uyumlu bir iş modelini tercih etmesi gerekir. Doğru franchising seçimi, girişimcinin finansal başarısıyla birlikte işten aldığı tatmini ve uzun vadeli iş istikrarını doğrudan etkiler.

Disiplin

Franchising sisteminin başarısı, güçlü bir marka ya da etkili bir iş modeliyle birlikte sistemin tüm bileşenlerinin belli bir disiplin içinde işlemesiyle mümkün olur. Disiplin, franchise alanın, franchise verenin belirlediği standartlara, operasyonel kurallara ve hizmet kalitesine kesintisiz şekilde uymasını ifade eder.

Bu yapı sayesinde, müşteri hangi şubeye giderse gitsin aynı hizmet deneyimini yaşar. Sistemsel disiplin, personel yönetiminden ürün sunumuna, hijyen kurallarından müşteri ilişkilerine kadar her aşamada kendini gösterir.

Reklam ve Tanıtım

Franchising sisteminde reklam ve tanıtım faaliyetleri, markanın bilinirliğini artırmak, müşteri sadakati oluşturmak ve pazardaki rekabet gücünü korumak açısından büyük önem taşır. Franchise veren, ulusal ya da bölgesel düzeyde marka kampanyaları yürütür. Bu kampanyalar genellikle tüm franchise birimlerinin ortak katkısıyla finanse edilir.

Reklam fonu adı altında toplanan ve yalnızca tanıtım faaliyetlerinde kullanılan bütçelerle sağlanır. Franchise alanlar, genellikle markanın sunduğu reklam materyallerini ve pazarlama stratejilerini kullanmakla yükümlüdür.

Kendi İşinizi Kurun!

E-ticaret'e hemen bugün başlayın! IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Franchisingin Avantajları ve Dezavantajları

Franchising iş modeli, kurumsal bir sistem altında iş kurma fırsatı sunar. Beraberinde belirli avantajlar ve dezavantajlar getirir.

Avantajları:

• Tanınmış marka ile piyasaya girme avantajı verir.
• Hazır iş modeli sayesinde zaman ve enerji tasarrufu sağlar.
• Franchisor’un itibarı ve satın alma gücüyle rekabet avantajı kazandırır.
• Eğitim ve operasyonel destek ile hızlı büyüme imkânı verir.
• Finansmana erişimde kolaylık ve güven unsuru sağlar.
• Bölge koruması ile rekabetten korur.

Dezavantajları:

• Yüksek başlangıç maliyetleri ve franchise bedeli.
• Bağımsızlık kısıtlamaları, işletme üzerinde sınırlı kontrol.
• Franchise sözleşmesi koşullarındaki esneklik eksikliği.
• Franchisor’un politikalarına bağlılık ve standartlara uyum zorunluluğu.

Franchising ve Bayilik Arasındaki Fark Nedir?

Franchising, belirli bir markanın isim hakkını kullanarak iş yapmayı mümkün kılar. Bayilik sistemi daha serbest bir yapıyla genellikle daha bağımsız bir işletme yönetimi sunar. Temelde franchising ve bayilik arasında farklar bulunur.

1. Bayilik: Bayiler, farklı markalarla anlaşma yapabilir ve kendi ismiyle işyeri açar. Franchising sisteminde markanın isim hakkını satın alarak ürün ve hizmetleri satan yatırımcıdır.
2. Ödemeler: Franchisee, markayı kullanmak için başlangıç bedeli ve sürekli ödeme yapar. Bayiler, genellikle cirodan pay ödemez, ürün kotasıyla çalışır.
3. Standartlar: Franchisee, franchisor tarafından belirlenen mekan ve tasarım standartlarına uymak zorundadır. Bayilik sisteminde böyle bir zorunluluk yoktur.
4. Reklam ve Tanıtım: Franchisingde reklam çalışmaları için ödeme yapılması gerekebilir. Bayilik sisteminde böyle bir talep bulunmaz.
5. Destek ve Eğitim: Franchisee, franchisor’dan kapsamlı eğitim ve destek alır. Bayiler ise markalardan sınırlı destek alır ve kendi pazarlama stratejilerini geliştirmek zorundadır.

Girişimcilikte Franchising Sistemini Seçmeden Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bir girişimcinin Franchising sistemine adım atmadan işletme modeli ve franchise veren markanın sunduğu fırsatlar kadar, belirli riskler ve sorumlulukları da göz önünde bulundurmalıdır.

• Marka İtibarı ve Başarı Geçmişi

Markanın sağlam bir müşteri kitlesi, güçlü bir pazarlama stratejisi ve uzun süreli başarı geçmişi, girişimcinin başarı şansını artırır.

• Franchisor Desteği ve Eğitim

Eğitim ve sürekli destek, işin doğru yönetilmesi ve kârlılığı artırmak için önemli fırsatlar sunar.

• Başlangıç ve Sürekli Maliyetler

Maliyetlerin uzun vadede kârlılığınıza nasıl yansıyacağını hesaplarken dikkatli olmalısınız.

• Pazar ve Rekabet Durumu

Pazar doygunluğu, yeni açılacak franchise işletmesinin başarısını olumsuz etkileyebilir.

• Hukuki ve Sözleşme Yükümlülükleri

Franchising sözleşmesi, taraflar arasındaki tüm koşulları ve yükümlülükleri belirler.

• İşletme Bağımsızlığı

Franchising, belirli standartlara uyum ve belirli kurallar çerçevesinde işletme yapmayı gerektirir.

• Bölgesel Koruma ve Pazar Potansiyeli

Bölge koruması gibi avantajlar, franchisee’yi aşırı rekabetten koruyabilir.