Cari Oran Nedir? Cari Oran Nasıl Hesaplanır, Yorumlanır?

Cari oran, işletmelerin varlıkları ve alacaklarının borçlarını ne kadarını karşılayabileceğini hesaplamak için kullanılır. Oran, şirketin tahsilatlarının ve stoklarının yükümlü olduğu yıllık borca bölünmesiyle bulunur. Yorumlama sürecinde ise 1 ila 3 aralığındaki değerler olumlu yönde değerlendirilir. Bu durumda şirket, dönen varlıklarıyla borçlarını karşılayabilecek likidite oranına sahiptir. Değerin aksi yönde hareketi ise cari açığa ve ödeme zorluklarına işaret eder. 

Cari Oran Nedir?

Cari oran, şirketin mali olarak dönen varlıklarıyla kısa vadeli borçlarını karşılayabilme gücüdür. Hesaplama sürecinde elde edilen aralıklar, işletmenin mali gücünü ve likit varlıkların karşılığını temsil eder. Cari hesaplamalar sayesinde uzun vadede uygulanabilecek finansal önlem ve iyileştirmeler analiz edilir. Zarara ve borca bağlı krizlerin büyük ölçüde önüne geçilmiş olur. 

Hesaplama sürecinden sonra orana bağlı olarak risk analizi yapılır. Değerin 1’in altında olması, şirketin kısa dönemde açık verdiğine işaret eder. Bunun yanı sıra kriz durumlarının habercisi niteliğindedir. Bu noktada firmanın oransal değere bağlı olarak finansal düzenlemelere gitmesi gerekir. Ayrıca iş performansı ve verimlilik düzeyi üzerinde iyileştirmeler yapılmalıdır. Böylece olası risk faktörleri asgari düzeye indirilir.

Cari oran yalnızca borç ödeme kapasitesiyle ilgili değildir. Bununla birlikte likiditenin sağlıklı bir düzeyde tutulmasına da yardımcı olur. Örneğin, bir işletmenin likit varlıkları kısa dönem borcunun 3 katıysa miktarın dengeli biçimde farklı kanallara aktarılması gerekir. Firma yöneticileri, nakit paranın ve kaynakların etkili kullanımı için çeşitli alanlarda yatırım çalışmaları yapabilirler. 

Cari Oran Neden Hesaplanır?

Likidite ve kısa vadeli ödemelere göre yapılan cari oran hesaplama işlemi, borçların ödenebilirlik seviyesini bulmak için oldukça önemlidir. Analitik veriler dahilinde bankalardan alınacak borçlar ve gelecek dönem satış planlamaları yapmak mümkündür. Bunun yanı sıra cari oran, firmanın finansal imajını sağlıklı bir şekilde çizmesinde de etkilidir. Dönemsel değer ortalamaları 1-3 rakamları arasında olan işletmeler, sağlıklı bir mali akışa sahiptir.

Şirketlerde cari oran hesabı periyodik olarak yapılmalı ve mevcut değerler kapsamında yol haritası çıkarılmalıdır. Bunun yanı sıra planlamaya bağlı olarak yapılan değişikliklerin oranlara yansıması analiz edilmelidir. Özellikle cari açık veren şirketler için gelecek dönem borç verme ve alma süreçleri sıkı bir takip mekanizması gerektirir. 

Hemen E-ticaret'e Başlayın!

E-ticaret adım atmadan önce, IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

Cari Oran Nasıl Hesaplanır?

Cari oran formülü, “dönen varlıkların miktarı / 1 yıldan kısa vadeli borçlar” şeklinde uygulanır. İşlem, sözel karşılığıyla şirketin likiditesinin kısa dönem ödeneklerini ne düzeyde karşılayabileceğini ifade eder. Cari oran hesaplaması için takip etmeniz gereken adımlar ve detayları aşağıdaki gibidir:

• İlk olarak şirketinizin nakit oranı, alacakları ve stoktaki ürün durumu gibi dönen varlıklarını değerlendirmelisiniz. Elde edeceğiniz değerlerin toplamını hesaplamalısınız. 
• Vadesi 1 yılın altında olan borçlarınızın toplam değerini bulmalısınız. 
• Hesaplama sürecini tamamlamak için dönen varlıkların sayısal karşılığını kısa vadeli borçlarınıza bölmeniz gerekir. 
• Elde edeceğiniz sonuç, değer eşiğine göre şirketinizin ödeme gücüdür.

İşlem sonucunda değerin 1’e eşit olması, firmanın likit varlıkları ve alacaklarının borca denk düştüğünü gösterir. 1’in üzerindeki rakamlar ise likiditenin güvenliğini temsil eder. Dolayısıyla ilgili aralıklarda kısa dönem karlılık oranı da bir o kadar yüksektir.

Şirketlerin 0 ile 1,00 aralığındaki değerlere inmesi cari açık verildiğini gösterir. Bu noktada risk faktörlerinin değerlendirilmesi ve mali akışın düzenlenmesi için detaylı analiz yapılması gerekir. Ayrıca ertelenebilecek borçlar için aksiyon alınmalıdır. Böylece kriz durumlarının yaşanma riski de minimuma indirilmiş olur.

Cari Oran Kaç Olmalı?

Firmanın ödemeleri ve dönen varlıklarını denkleştirebilmesi için ideal değer 1:1 oranıdır. Bu durumda borçlar rahatlıkla takip edilebilir düzeydedir. Değerin 1 ve 3 aralığına çıkması ise yüksek likit varlığın göstergesidir. Şirketin finansal ödemeler bakımından güvenli bir konumda olduğunu ifade eder. Bununla birlikte ekonomik politikalar dahilinde likit miktarının dengeli düzeyde tutulması gerekir. 

Cari oranın 1’in altına düşmesi durumunda işletme, borçlarını ödemekte zorluk çeker. Ayrıca mali süreçlerde açık verir. Bu noktada kapsamlı risk analizleri yapılması oldukça önemlidir. Raporlar dahilinde ticari faaliyetlere ve kaynak yönetimine yönelik iyileştirme çalışmaları gerçekleştirilmelidir. Değerlendirme sürecinde borçların ertelenmesi gibi seçeneklerle finansal akışı denge profiline oturtmak mümkündür. 

Cari Oran Nasıl Yorumlanmalıdır?

Yorumlama sürecinde cari oranın dahil olduğu değer aralığı baz alınır. Örneğin, hesaplama sonrasında elde edilen sonuç 0-1,00 aralığındaysa şirketin mali açık verdiği anlaşılır. Bu durumda borçların ödenebilirliği için kapsamlı bir finansal çalışmaya gerek duyulur. Ayrıca kriz ve risk durumlarına karşı alınabilecek önlemlerin değerlendirilmesi gerekir. Değerin düzenli aralıklarla yapılan kontrollerde artış göstermesi iyileşmeye işaret eder. 

Oranın 1-3 arasında değer alması sonucunda likit varlıkların güvenli düzeyde olduğu sonucu çıkarılır. Dönemsel cari oranı 2 olan bir şirket için varlıklar, kısa vadeli borçların iki katına denktir. Dolayısıyla yapılması gereken ödemeler esnek bir şekilde takip edilebilir düzeydedir. Bununla birlikte yüksek likidite verimlilik bakımından risklidir. Dolayısıyla mevcut ekonomik şartlar dahilinde nakit oranı dengeleme çalışmaları yapılmalıdır. 

Cari değerler uzun vadeli sonuçları temsil etmez. Bu nedenle elde edilen sonucun düzenli olarak güncellenmesi ve yeniden analiz edilmesi gerekir. Periyodik raporlar sayesinde finansal akışın dengesini korumak mümkün hale gelir. Böylece ortaya çıkabilecek krizler de asgari düzeyde tutulur. 

Cari Oranı Etkileyen Faktörler

Cari oranı etkileyen başlıca faktörler dönen varlıklar ve vadesi bir yılın altında olan borçlardır. Bununla birlikte işletmenin mali süreç takibi, ticari faaliyetleri ve performans parametreleri de değer aralığı üzerinde etkiye sahiptir. Bu noktada kapsamlı bir yaklaşım sergilemek oldukça önemlidir. Cari oranlar üzerinde etkili olan başlıca durumlar şunlardır: 

• Ticari faaliyetlerde kaynak kullanım düzeyi
• İş süreçlerinin yönetimi ve finansal akış 
• Borçlanma süreçlerinde vade aralığı 
• Bağlı ve sabit değerlerde yaşanan değişimler
• Duran varlıklar üzerinden yapılan işlemler
• Muhasebe kayıtlarının yönetim biçimi
• İş performansı ve verimlilik düzeyleri 
• Kâr dağıtımları
• Yabancı kaynaklara yapılan yatırımlar 
• Verilen borçlar ve alacaklar

Tüm bunlarla birlikte şirket sermayesi gibi detaylar da oran üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Sermaye artışına yönelik düzenlemeler, değerin olumlu yöndeki değişimini beraberinde getirecektir. Ticari faaliyetlerin sermaye kaybına neden olması durumunda ise aşağı yönlü hareket gözlemlenir. 

Cari Oranın Yüksek veya Düşük Olması Ne Anlama Gelir?

Cari hesaplamalarında 1’in altında yer alan düşük değerler, şirketin dönemsel mali açık verdiğini gösterir. Yüksek aralıklar ise kademelerine göre likit varlığın ve finansal akışın durumu hakkında bilgi verir. Oran analizi yaparken kullanabileceğiniz eşik değerleri aşağıdaki gibidir: 

• Düşük kabul edilen 0-1 aralığı, firmanın dönen varlıklarıyla borçlarını kapatamayacağını veya kısmi düzeyde karşılayabileceğini ifade eder. 
• Dengeli seviyede olan 1 - 1,85 oranı, ödemelerin ölçülü biçimde yapılabileceğini gösterir.
• 1,85 ve üzeri değerler, şirketin borçlarını kolaylıkla karşılayabileceği anlamına gelir. 

Eşik değerleri, faaliyetlerin karlılık oranı ve işletmenin mali gücü üzerinde analiz yapmanıza imkan sunar. Bununla birlikte genel finansal durumu gözlemlemek için tek dönemlik raporlar yeterli değildir. Dolayısıyla cari oranın düzenli takibi ve analizi oldukça önemlidir. 

Cari Oranı İyileştirme Yöntemleri

Cari oranı iyileştirmek için borç yönetimi ve mali akışın takibi üzerinde birtakım değişiklikler yapmak gerekir. Bunun yanı sıra mal üretimi ve kaynak kullanımı gibi konularda da düzenlemeler yapılmalıdır. Başlıca cari oran iyileştirme yöntemleri ve uygulamaları aşağıdaki gibidir: 

• Sermaye artışı uygulamaları 
• Uzun vadeli ödemeler için banka ve satıcılara borçlanma
• Bağlı ve sabit gelir değerlerini arttırmak 
• Operasyonel süreçlerin iyileştirilmesi
• Periyodik iş performansı değerlendirmeleri
• Muhasebe kayıtlarının kısa ve uzun dönem borçlara göre düzenlenmesi
• Karlılık oranı yüksek olan ticari faaliyetlere ağırlık verilmesi

Tüm bunlarla birlikte dönen varlıkların düzenli takibini yapmak ve finansal duruma göre düzenlemelere gitmek oranın iyileştirilmesine katkı sağlar. Bu sayede uzun vadeli risk faktörleri de ortadan kaldırılmış olur.