E-Ticarette Gümrükleme Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Her geçen gün biraz daha büyüyen bir sektör olan e-ticarette taraflar her zaman alıcı ve satıcı ile sınırlı değildir. Dünya çapında genişleyerek uluslararası ticareti kolaylaştıran e-ticaret sektörüne, hâliyle resmî kurumlar da taraf olarak dâhil olur. Çünkü artık sadece büyük ölçekli firmalar değil, küçük çaplı girişimler ve hatta bireysel tüketiciler bile yurt dışından ürün alıp satabiliyor. Bu da e-ticarette gümrük işlemlerinin nasıl yapılacağı ile ilgili soruları akla getiriyor. Türkiye’de gümrük işlemleri, e-ticaret vergileri olmadan düşünülemez. Özellikle yurt dışından bir ürün satın alındığında, söz konusu ürün Türkiye’ye girdiği an vergilendirilmeye tabi tutulur. Buna göre e-ticaret gümrük vergisi nasıl ödenir, beyanname nasıl verilir?

Gümrükleme Nedir?

Uluslararası ticaretin en temel kavramı “gümrük”tür. Gümrük; bir ülkeye giren ve çıkan malların kontrol edildiği, denetlendiği, vergi ve harç ödeme süreçlerinin tamamlandığı yere verilen isimdir. Bir diğer önemli kavram da “gümrükleme”dir. Gümrükleme; ithalat ve ihracat sürecinde gümrük işlemlerinin yapılması anlamına gelir. İthal ya da ihraç edilen ürünler, hem satıcının hem de alıcının bulunduğu ülkede birtakım gümrükleme işlemlerinin tamamlanmasını gerektirebilir. 

Söz konusu işlemler, gümrüklemenin yapıldığı ülkenin yasaları doğrultusunda değişkenlik gösterebilir. Türkiye’de gümrükleme işlemleri ile ilgili süreç Gümrük ve Ticaret Bakanlığının kontrolünde, 4458 sayılı Gümrük Kanunu çerçevesinde yürütülür. 

Gümrükleme Hangi Ticaret Türlerinde Geçerlidir?

Gümrükleme, uluslararası ticaretin mümkün olduğu ticari modellerde geçerli bir süreçtir. Dolayısıyla geleneksel ticaret ya da e-ticaret yapıyor olmak, gümrükleme için bir fark yaratmaz. Alışveriş sürecinde yurt dışı ile ilişkisi olan kurumların yaptığı faaliyetlerde, gümrükleme süreci de başlar. Hem e-ticarette hem de geleneksel ticarette yurt dışına ürün satmak/yurt dışından ürün getirmek gümrükleme sürecinin konusudur. Bulunulan ülkede daha çok ithalat sürecinde gümrükleme gerekir. E-ticarette, özellikle mikro işlemlerde gümrükleme süreci çok daha kolay bir şekilde tamamlanır. 

Gümrükleme Neden Önemlidir?

Gümrükleme gerektiren uluslararası ticaret işlemlerinde ürünler ile ilgili doğan vergi ve harç ödemeleri hesaplanır, tahsil edilir. Buna ek olarak ürünlerin menşe ülkesi, değeri, miktarı ve benzeri bilgiler ile birlikte belgeleri de kontrol edilir. İlgili kanuna göre Türkiye hava sahası, kara suları ve iç suları, gümrük sınırlarının içerisinde kabul edilir. Yurt dışından ürün getirten ya da getirilmesini sağlayan kişi ve kurumlar, gümrük müşaviri gibi temsilciler atayarak süreci kolaylaştırabilirler. 

Gümrüklemenin önemi, e-ticaret için de bir hayli yüksektir. Çünkü e-ticaret sayesinde uluslararası ticaret kolaylaştı ve hacmi de artış gösterdi. Öyle ki artık ihracata ve ithalata konu olan ürünlerin bir gemi, tır ya da uçak dolusu olmasına gerek yok. Bir kişi ya da kurum, tek parçalık bir ürünü bile yurt dışına satabilir ya da yabancı bir ülkedeki satıcıdan satın alabilir. Bu pratik sürecin herhangi bir güvenlik veya kaçakçılık riski doğurmaması için de gümrükleme süreci devreye girer. Ticaretin güvenliği gümrükleme süreci ile sağlanır. 

E- Ticarette Gümrükleme İçin Gereken Belgeler Nelerdir?

E-ticaret gümrük işlemleri için çok sayıda belgeye ihtiyaç duyulabilir. Bu belgeler, gümrüklemeye konu olan ticari faaliyetin ve ürünün türüne göre değişkenlik gösterebilir. Ayrıca gönderi yapılan ülkenin yasal sınırları da yeni belge ihtiyacı doğurabilir. Söz konusu e-ticaret olduğunda ise süreç çok daha az sayıda belge ile tamamlanabilir. Uluslararası ticarette işlem gören belgelerden bazıları şunlardır:

• E-ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB)
• Gümrük Beyannamesi
• EUR.1 Dolaşım Belgesi
• Çeki Listesi
• Ticari Fatura
• Tasdikli Fatura
• Proforma Fatura
• Konsolosluk Faturası
• Sevk Belgesi / Konşimento
• Menşe Şehadetnamesi
• Form A
• Sigorta Poliçesi
• Havayolu Taşıma Senedi / Hava Konşimentosu

E-Ticarette Gümrük Vergisi Nasıl Ödenir?

E-ticarette vergilendirme süreci biraz daha farklı işler. Çünkü e-ticarette vergi kalemleri, ticari faaliyetin yönüne göre belirlenir. Yurt dışı e-ticaret gümrük vergisi, Türkiye’ye gelen ürünler için geçerlidir. Ayrıca e-ticaret gümrük limiti kuralları da vergilendirme sürecinde dikkate alınır. E-ticaret gümrük vergisi hesaplama oranları ise ürün geldiği bölgeye göre değişir. Buna göre gümrük vergisi oranları şöyledir:

• Avrupa Birliği üyesi ülkelerden gelen ürünlerde %18
• Diğer ülkelerden gelen ürünlerde %20
• Kişisel kullanıma mahsus kitaplar için ülke fark etmeksizin %20

Gelen ürünün ÖTV Kanunu’nun IV sayılı listesinde yer alması durumunda gümrük vergisine ek olarak %20 oranında ilave vergi alınır. Gümrük vergileri PTT, bankalar ve kamu saymanlıkları aracılığıyla ödenebilir. Söz konusu banka bu ödeme kalemini online olarak kabul ediyorsa, gümrük vergisini internetten ödemek de mümkündür. Gümrük vergisi borçları, Gümrük Vergi ve Ceza Borcu Sorgulama ekranından öğrenilebilir. 

E-Ticaret Gümrük Beyannamesi Nedir?

E-ticaret gümrük beyannamesi (ETGB), mikro ihracat süreçlerinde kullanılan dijital bir belgedir. Yurt dışına satılan ve mikro ihracat limitleri dâhilinde kalan ürünler için online ortamda hazırlanarak gönderilir. Matbu olarak çıktısının alınmasına ve herhangi bir kuruma verilmesine gerek yoktur. Beyanname ile ilgili süreçleri, ETGB düzenleme yetkisine sahip olan global kargo ve lojistik firmaları yürütür. 

E-Ticaret Gümrük Beyannamesinin Avantajları Nelerdir?

E-ticaret gümrük beyannamesinin en önemli avantajlarından biri, evrak yoğunluğunu ortadan kaldırmasıdır. Klasik ihracatta çok sayıda belgeye ihtiyaç duyulurken ETGB ile yapılan mikro ihracatta, bu beyanname sayesinde çok daha az evrak işi olur. Dijital olarak verildiği için kolay ve hızlıdır. Ayrıca tutarı 15 bin eurodan, ağırlığı ise 300 kilogramdan düşük olan ürünlerin mikro ihracat kapsamında yurt dışına satılabilmesini kolaylaştıran bir uygulamadır. 

E- Ticaret Gümrük Beyannamesi Nereden Sorgulanır?

Elektronik ticaret gümrük beyannamesi sorgulama işlemleri e-devlet Gümrük Ticaret Bakanlığı hizmet sayfası ya da Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ait mikro ihracat sorgulama ekranı üzerinden kolayca yapılabilir.