FOB (Free on Board) Teslim Şekli Nedir?

FOB (Free on Board), küresel ticarette yaygın olarak kullanılan bir mal teslim yöntemidir. Bu bağlamda satıcı, malı belirlenen limanda gemiye yüklemekle yükümlüdür. Söz konusu noktaya kadar olan tüm maliyetler ve riskler ise kendisine aittir. Malın gemiye yüklenmesinin ardından risk ve masraflar alıcıya geçer. Bununla birlikte FOB, taraflar arasındaki sorumlulukların net bir şekilde belirlenmesine imkan tanır.

FOB Teslim Şekli Nedir?

FOB, satıcının malları belirlenen gemiye yükleyip teslim ettiği, alıcının o dakikadan itibaren tüm riskleri ve masrafları üstlendiği teslim şeklidir. Bu noktada alıcı; tüm taşıma, sigorta ve gümrükleme maliyetlerini karşılar.

Deniz taşımacılığında sıklıkla kullanılan FOB, ticaretin düzenli bir şekilde ilerlemesine olanak tanır. Risklerin ve masrafların açıkça tanımlanmasını, taraflar arasında şeffaf bir ticari ilişki kurulmasını da sağlar.

FOB Açılımı Nedir?

Free on Board ifadesinin kısaltması olan FOB, Türkçeye “gemi bordasında teslim” olarak çevrilir. Söz konusu yöntem, uluslararası ticarette malın satıcıdan alıcıya ne zaman ve nerede devredildiğini belirleyen teslim şeklidir. Ayrıca yalnızca deniz ve iç su yolu taşımacılığı için tercih edilir.

Hemen E-ticaret'e Başlayın!

E-ticaret adım atmadan önce, IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

FOB Teslim Şeklinin Özellikleri ve İşleyişi

FOB metodunda satıcı, malları araca yükleyip gemiye teslim etmekle yükümlüdür. Bu süreçte tüm masraflar ve riskler kendisine aittir. Alıcı, malların gemiye yüklenmesinin ardından taşıma, sigorta, gümrükleme ve varış limanındaki tüm maliyetleri üstlenir. Bununla birlikte yükleme limanında risk transferi gerçekleşir. Risk ise malların gemiye yüklenmesiyle birlikte alıcıya geçer ve satıcının sorumluluğu sona erer.

FOB Teslim Şekli Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

FOB, uluslararası ticarette büyük miktarda ve ağır yüklerin taşındığı durumlarda kullanılan teslim şeklidir. Yöntem, alıcı ve satıcının sorumluluklarını net bir şekilde belirlediği, ticareti her iki taraf için güvenilir kıldığı için tercih edilir. Maliyetleri etkin bir şekilde yönetme fırsatı tanıması, güvenilirlik ve esneklik sunması ise diğer avantajlarıdır.

FOB Teslim Şeklinin Avantaj ve Dezavantajları

Avantajları:

• Maliyet kontrolü
• Yükleme limanında risk transferi
• Esneklik ve daha az idari yük

Dezavantajları:

• Taşıma riskleri
• Sigorta ve navlun ücreti
• Gümrük düzenlemeleri ve prosedürlerinin zaman alıcı olması

Yukarıdaki unsurların yanı sıra tedarik zinciri karmaşıklığı da ilgili metodun dezavantajları arasında yer alır.

FOB Teslim Şeklinde Satıcı ve Alıcının Sorumlulukları

FOB teslim şekli, satıcı ve alıcı arasında belirgin bir sorumluluk paylaşımına dayanır. Söz konusu görev dağılımı, tarafların ticaretin her aşamasındaki rollerini net bir şekilde belirler. Bu kapsamda deniz taşımacılığında kullanılan yöntem, taşıma sürecinde meydana gelebilecek çeşitli anlaşmazlıkların önüne geçer.

Satıcının Sorumlulukları

Malların gemiye aktarılması için gereken tüm hazırlıkları yapan satıcı, taşımayı ve yükleme noktasındaki işlemleri organize eder. Ayrıca ihracat için önem taşıyan tüm gümrük işlemlerini de tamamlar.

Alıcının Sorumlulukları

Alıcı, taşıma süreci boyunca tüm navlun ve sigorta ücretlerini karşılamakla yükümlüdür. Ayrıca malların gemiye yüklenmesinin ardından meydana gelebilecek herhangi bir hasar veya kayıptan da sorumludur.

Kendi İşinizi Kurun!

E-ticaret'e hemen bugün başlayın! IdeaSoft e-ticaret yazılımlarını ücretsiz deneyebilirsiniz.

Hemen Ücretsiz Deneyin!

FOB ile Diğer Teslim Şekilleri Arasındaki Farklar

Satıcı, FOB yönteminde malları gemiye yükleyene kadar sorumluluğa sahiptir. Taşıma ve sigorta masrafları ise tamamen alıcıya aittir. Bunun yanı sıra CIF yönteminde satıcı, malları gemiye yükledikten sonra navlun ve sigorta masraflarını üstlenir. FOB ile diğer teslim şekilleri arasındaki diğer farklar ise şöyledir:

FOB vs FAS

Satıcı, FOB teslim şeklinde malları gemiye yüklemekle sorumludur. Ancak FAS yönteminde malları geminin yanına kadar taşır ve orada teslim eder. Yükleme işini alıcı gerçekleştirir.

FOB vs EXW

Teslimat noktasındaki sorumluluklar ve masrafların kim tarafından karşılanacağı, FOB ile EXW arasındaki temel farkı oluşturur. Bu noktada alıcı, EXW’de tüm nakliyat, sigorta ve gümrük işlemlerini kendi başına üstlenir.

FOB Teslim Şekli ile İlgili Önemli Bilgiler

FOB, yalnızca deniz ve nehir taşımacılığı gibi su yoluyla yapılan sevkiyatlarda geçerlidir. Kara veya hava gibi taşıma türlerinde ise benzer sorumlulukları tanımlayan farklı incotermler tercih edilir.

Söz konusu yöntemde satıcı; gümrük işlemlerini tamamlamak, malları limana kadar taşımak ve gemiye yüklemek gibi sorumluluklara sahiptir. Alıcı ise sevkiyat sözleşmesini yapar, deniz taşımacılığı masraflarını karşılar ve ithalat gümrük işlemlerini tamamlar.

FOB Fiyatlandırması Nedir?

FOB fiyatlandırması, malların gemiye yüklenmesine kadar olan tüm maliyetlerin hesaba katıldığı bir yöntemdir. Bu kapsamda malların üretim maliyetini, iç taşıma masraflarını, nakliye ve gümrük işlemlerini içerir. Ancak nakliyat, sigorta ve varış limanındaki gümrük masrafları alıcıya aittir. CIF’de ise FOB’den farklı olarak satıcının navlun ve sigorta ücretlerini de karşılaması söz konusudur.

FOB Fiyat Hesaplaması Nasıl Yapılır?

FOB fiyatı, malın yükleme limanına kadar olan tüm maliyetleri dikkate alınarak belirlenir. Formülü ise aşağıdaki gibidir:

• FOB fiyatı= üretim maliyeti + taşıma masrafları + gümrük ve ihracat işlemleri + yükleme giderleri

Yukarıdaki hesaplama, satıcının sorumluluğundaki tüm masrafları içerir. Navlun ve sigorta maliyetleri, alıcı tarafından karşılandığı için FOB fiyatı dışında tutulur.