2020, yaşanan pandemi sebebiyle hayatlarımızın köklü biçimde değiştiği bir yıl oldu. Bu durumun alışveriş alışkanlıklarımıza da yeni bir boyut kazandırdığı söylenebilir. KOBİ E-ticaret Zirvesi 2021’de sunduğumuz rapor da bu doğrultuda internet üzerinden alışveriş yapmanın geniş kitlelerce benimsendiğini gösterir nitelikteydi. Ortaya çıkan güçlü yönelim, e-ticaret sektörünün de ciddi bir büyüme göstermesindeki en önemli faktörlerden biri oldu.
İÇİNDEKİLER
Geride bıraktığımız 2021 ise pandeminin etkisinin görece azaldığı bir yıl olarak değerlendirilebilir. Hâl böyleyken bu dönemde e-ticaretin izlediği seyrin sektörün geleceğine dair önemli doneler sunacağına dair bir çıkarım yapmak hatalı olmaz. Hazırladığımız 2021 KOBİ E-ticaret Raporu ile mevcut gidişata ışık tutmayı hedefliyoruz.
2021 Yılında Türkiye’de E-ticaret Hacmi Ne Kadar Büyümüştür?
Ticaret Bakanlığı’nın ETBİS’ten aldığı veriler doğrultusunda oluşturduğu rapora göre 2021’de Türkiye’de e-ticaret, önceki yıla oranda %69’luk bir büyüme göstermiştir. Bu artış sonucunda sektörün toplam hacmi 381,5 milyar TL seviyesine ulaşmıştır. Benzer bir yükseliş, internet üzerinden verilen sipariş sayılarında da kendini göstermekte. Toplam 3 milyar 347 milyon adedi bulan e-ticaret işlemleri sayısının önceki yıla kıyasla artış oranı ise%46.
Türkiye’nin e-ticaret hacmindeki büyüme miktarına dair en dikkat çekici detaylardan biri, söz konusu yükselişin son iki yılda da aynı düzeyde seyretmesi. 2020’deki büyümenin de %69 dolaylarında olması şunu gösterir ki pandeminin e-ticaret üzerindeki etkisi artarak devam ediyor. Yani önceki yıl yapılan büyük sıçramayla genel kullanıcı kitlesi, internetten alışveriş yapmanın sunduğu avantajları keşfetmiş ve ihtiyaçlarını gidermek için online mecraları kullanmayı sürdürüyor. Bu, e-ticaret sektörü açısında kayda değer ve umut verici bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
2021 Yılı IdeaSoft Verileri Neler Söylüyor?
2021 IdeaSoft KOBİ E-ticaret Raporu kapsamında göz çarpan konulardan biri, e-ticaret mağazaların sayısındaki artıştır. Geçtiğimiz yıl 11 bin civarında olan sayı, 2021 itibarıyla 16 binin üzerine çıkmıştır. Bu değişim, şirketlerin ve girişimcilerin bu alandaki yükselişe uyum sağlama çabası üzerinden açıklanabilir.
IdeaSoft’un yaptığı analizin bir diğer öne çıkan başlığı da sipariş sayılarının hemen hemen aynı düzeyde kalmasıdır. 2020’de 7,8 milyon olan sipariş adedi, geride bıraktığımız yıl 8 milyon seviyesindedir. Buna rağmen toplam cironun artış göstermiş olması, sepet ortalamasındaki yükselişle ilişkilendirilebilir. Peki, müşterilerin tek seferde daha yüksek tutarlarda alışveriş yaptığı anlamına gelen söz konusu veri ne ifade ediyor? Bu durum, bir nevi deneme şeklinde değerlendirilebilecek küçük ölçekli siparişlerin, yavaş yavaş güven konusunda herhangi bir endişe duyulmadan yapılan alışverişlere dönüştüğünü gösteriyor olabilir.
Yıl içinde siparişlerin, 2,9 milyonluk kısmı masaüstü bilgisayarlardan verilirken bu sayı mobil cihazlar için 5,1 milyondur. İnternet alışverişlerinde kullanılan cihaz tiplerinin arasındaki farkın 1,5 katı aşması, bu sektöre girmek isteyen şirketlere çok önemli bir ipucu verir: Daha yüksek satış miktarlarına ulaşmak için mobil uygulamalar hazırlatılmalı. Farklı kurumlardan alabileceğiniz e-ticaret KOBİ desteği türünden teşvikleri, mobil uygulama için bir yatırım aracı olarak değerlendirebilirsiniz. Şayet bu işleme ayıracak yeterli bütçeniz yoksa web sitenizi bu tür cihazlara tam uyumlu hâle getirmek de en azından kısa vadede faydalı olacaktır.
Sektörün genel yapısıyla ilgili sayılara göz attıktan sonra şimdi IdeaSoft KOBİ E-ticaret Raporu’nun daha detaylı verilere yer verdiğimiz kısımlarına geçebiliriz. 2021 yılındaki sipariş dağılımlarıyla başlayalım.
2021 Yılında Sipariş Dağılımları Nasıldır?
E-ticaret siparişlerinin farklı kategorilerdeki dağılımlarına bakmak, müşteri kitlenizi daha yakından tanımanız açısından oldukça önemlidir. Böylelikle müşterilerinizin yoğun şekilde yaşadığı bölgeler ve sipariş verme alışkanlıkları gibi konularda daha detaylı bilgi sahibi olarak ticari faaliyetlerinizi bu doğrultuda düzenleyebilirsiniz.
Bölgelere Göre Sipariş Oranları
2021 yılında verilen siparişlerin bölgesel dağılımına baktığımızda karşımıza çıkan sonuçlar
pek şaşırtıcı değil. Ülkemizin en büyük, en kalabalık ve ticari anlamda en gelişmiş şehri olan İstanbul’un bulunduğu Marmara Bölgesi, tablonun zirvesinde yer alıyor. Bu bölgeden verilen siparişler tüm ülke genelinin yarısına yakınını, %44,7’lik bölümünü oluşturuyor. Listenin ikinci sırasındaki bölge ise %15,64’lük oranıyla İç Anadolu. Listenin tamamı ve bölgelere göre yüzdesel sipariş dağılımı şöyle:
- Marmara Bölgesi: %44,7
- İç Anadolu Bölgesi: %15,64
- Karadeniz Bölgesi: %14,21
- Akdeniz Bölgesi: %10,07
- Ege Bölgesi: %7,74
- Doğu Anadolu Bölgesi: %4,09
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi: %4,07
Bu listedeki en büyük değişim, 2020’de üçüncü sırada olan Ege Bölgesi’nin Karadeniz ve Akdeniz’in gerisinde kalarak beşinciliğe gerilemesidir. Diğer tüm bölgelerdeki sipariş oranları önceki yıla benzer düzeyde seyrederken bu farkı, Ege’den gelen siparişlerin Karadeniz’e doğru kaymasının ortaya çıkardığı söylenebilir.
İllere Göre Sipariş Oranları
KOBİ E-ticaret Raporu’nun illerden verilen sipariş oranlarında da yine tahmin edilebilir sonuçlar göze çarpıyor. İstanbul, %30,31 payla bu listenin ilk sırasında bulunuyor. Bu şehri, sırasıyla %8,74 ve %7,16’lık oranlarla Ankara ile İzmir ikilisi takip ediyor. İllere göre sipariş oranları listesinin üst basamaklarında yer alan şehirleri aşağıda bulabilirsiniz.
- İstanbul: %30,31
- Ankara: %8,74
- İzmir: %7,16
- Adana: %3,91
- Ardahan: %3,52
- Kocaeli: %2,79
Yaklaşık 95 bin nüfusa sahip Ardahan’ın internet üzerinden en çok sipariş veren beşinci şehir olması, son derece şaşırtıcı bir sonuç olarak değerlendirilebilir. Zira bu şehrin alt ve üst sıralarında bulunan iki ilin de nüfusu 2 milyon civarında. Ardahan’ın e-ticaret oranlarındaki yüksekliğin kaynağına dair bir çıkarım yapmak henüz zor olsa da şehrin sonraki yıllardaki seyrinin de takibe değer olduğunu söylemek mümkün.
Mevsimlere Göre Sipariş Oranları
Mevsimler bazında e-ticaret oranlarına baktığımızda dengeli bir dağılım göze çarpıyor. Dört mevsimde de paylar %20 barajının üzerinde. Bu konudaki oranları aşağıdaki listeden inceleyebilirsiniz.
- İlkbahar: %28,60
- Kış: %25,22
- Sonbahar: %24,77
- Yaz: %21,41
Bu tabloya dair en dikkat çekici gelişme, önceki yıl yaklaşık %28’lik oranla bu tablonun ilk basamağında yer alan sonbaharın 2021’de üçüncü sıraya gerilemesi. Bu durum, başta Black Friday olmak üzere yıl sonu kampanyalarının görece daha az rağbet gördüğü şeklinde yorumlanabilir.
Günlere Göre Sipariş Oranları
KOBİ E-ticaret Raporu’nun gün bazındaki sipariş dağılımına ayrılan bölümünde salı, öne çıkıyor. Haftanın ikinci günü, %16,87’lik miktarıyla listenin ilk sırasında. Haftanın tüm günlerinde verilen siparişlerin oranları ise şöyle:
- Salı: %16,87
- Çarşamba: %15,77
- Perşembe: %15,32
- Cuma: %14,76
- Cumartesi: %13,79
- Pazar: %11,78
- Pazartesi: %11,71
Yüzdelerden de çıkarılabileceği üzere günlere göre verilen sipariş sayıları arasında büyük uçurumlar bulunmuyor. Fakat bu noktada dikkat çekici olan 2020’de bu listenin zirvesinde bulunan pazartesinin geçtiğimiz yıl itibarıyla kendine son sırada yer bulabilmesi. Bu farkın, pandeminin oluşturduğu ve pazartesi sendromunun da eşlik ettiği olumsuz ruh hâlinin alışveriş yapılarak azaltılması yönündeki eğilimin zayıflamasından kaynaklandığı çıkarımı yapılabilir. Söz konusu değişimde 2020 yılı içinde hafta sonları uygulanan sokağa çıkma yasaklarında kargoların çalışıp çalışmadığına dair kafa karışıklığının da etkili olduğunu söylemek mümkün. Zira sipariş ettiği ürünü hızlı şekilde teslim almak isteyen kişilerin 2020’de pazartesi alışveriş yapma sıklığı, yasakların kalkmasıyla diğer günlere dağılmış gibi görünüyor.
Saatlere Göre Sipariş Oranları
Benzer bir incelemeyi saatler özelinde yaptığımızda internet üzerinden alışverişin en çok 14:00-15:00 diliminde yapıldığı görülüyor. Günün e-ticaret için sıklıkla tercih edilen diğer zamanları ise şöyle:
- 13:00-14:00: %7,50
- 15:00-16:00: %7,26
- 12:00-13:00: %7,10
Şaşırtıcı olmayan şekilde bu tablonun son sıralarında gecenin geç ve sabahın erken saatleri yer alıyor. Listenin en altında %0,23’lük oranıyla 05:00-06:00’nın bulunduğunu söyleyebiliriz.
2021 Yılında Türkiye’de E-Ticaret İstatistikleri
Sipariş oranlarının farklı faktörlere göre dağılımlarını inceledikten sonra KOBİ E-ticaret Raporu’nun farklı istatistik gruplarına eğildiğimiz bölümüne geçebiliriz. E-ticaretteki kargo tercihleri ve öne çıkan sektörlere odaklanacağımız bu kısma ödeme yöntemleri hakkındaki verilerle başlayalım.
2021 Yılında Ödeme Yöntemlerinden En Çok Kredi Kartı Seçildi
Müşterilerin internet üzerinden yaptıkları alışverişlerde ödeme şekli olarak en çok kredi kartlarını tercih ettiklerine yönelik genel kanı verilere de yansımış durumda. Bu yöntem, %77,15’lik oranla listenin zirvesinde bulunuyor.
Kredi kartlarının bu konumu şaşırtıcı değil; ama önceki yıla kıyasla bu yöntemin kullanım miktarının %10’a yakın bir oranda artması dikkat çekici. Söz konusu yükseliş, e-ticaretin yaygınlaşmasına bağlı olarak müşterilerin kart bilgilerini bu amaçla kullanmak konusundaki çekincelerinin azalmasıyla ilişkilendirilebilir. İnternetten yapılan alışverişlerde kullanılan metotlar ve yüzdesel dağılımları şöyle:
- Kredi Kartı: %77,15
- Kapıda Ödeme: %16,79
- Havale/EFT: %6,06
Taksitli ödeme, KOBİ’lerde e-ticaret ekseninde tercih edilen bir diğer yoldur. Bu tip işlemlerde en çok tercih edilen taksit sayısı, %33,53 gibi bir payla 3. Ardından ise %27,28 ile 2 geliyor.
2021’de Kargo Tercihleri Nasıldır?
İnternet üzerinden satın alınan ürünlerin çok büyük bir kısmının son kullanıcılara bu şekilde ulaştırıldığını düşündüğümüzde kargoların e-ticaret açısından taşıdığı önem net şekilde ortaya çıkar. Öyle ki e-ticaret gönderileri, toplam kargoların%68 gibi çok önemli bir kısmını oluşturuyor. Peki bu tür işlemlerde hangi şirket öne çıkıyor? Bu sorunun cevabını aşağıdaki listede bulabilirsiniz.
- Yurtiçi Kargo: %28,61
- Aras Kargo: %20,94
- MNG Kargo: %16,43
- Sürat Kargo: %12,28
- UPS Kargo: %7,36
- PTT Kargo: %5,81
- Diğer: %8,60
Her ne kadar zirvedeki yerini korusa da Yurtiçi Kargo’nun önceki yıla oranla yaklaşık 10 puanlık düşüş yaşaması dikkat çekici. En büyük yükselişi ise 3,92’lik yüzdesini 12,28’e çıkaran Sürat Kargo’nun yaptığı söylenebilir.
Kargo Ücretleri
Yüksek kargo ücretleri, e-ticaretin kullanıcı nezdindeki en büyük problemlerinden biri. Bunu aşmak adına firmaların ücretsiz kargo fırsatı sunma yönündeki genel eğilimi, 2021’de de devam etmiş görünüyor. Öyle ki geçtiğimiz yıl toplam gönderilerin %55,56’lık bölümü kargo ücreti alınmadan yapılmış.
2021 İstatistikleri
Her türden şirket için hangi ürünlerin internetten daha çok satıldığı büyük önem taşır. Bu durum hem bir süredir bu alanda faaliyet gösteren hem de KOBİ e-ticaret desteklerinden yararlanarak sektöre giriş yapan işletmeler için geçerlidir. Raporumuzun bu kısmında farklı açılardan rağbet gören sektörlere bakış atacağız.
2021’de Satış Hacmi En Yüksek 10 Sektör
E-ticarette en yüksek satış rakamlara ulaşan sektörlere bakmak, hangi alana yöneleceğine karar veremeyen ya da mevcut durumun nabzını tutmak isteyen girişimciler için oldukça değerlidir. 2021’in satış hacmi en yüksek sektörleri şöyle sıralanır:
- Hırdavat ve yapı market
- Gıda ve market
- Elektronik
- Beyaz eşya ve ev aletleri
- Tekstil ve giyim
- Av, kamp ve outdoor
- Kişisel bakım ve kozmetik
- Pet shop
- Kitap ve yayınevi
- Otomotiv ve yedek parça
Satış hacmi büyük olan sektörlere bakmak önemli olsa da yeterli değildir. E-ticaretteki trendleri takip etmek adına sektör bazlı büyüme oranlarına da bakmak gerekir.
2021’de En Çok Büyüyen İlk 10 Sektör Hangileridir?
2020’de en çok büyüyen sektörler şunlardı: Gıda, kozmetik ve kitap. Yükselişleri doğrudan pandemiyle tetiklenen bu sektörler 2021’de e-ticaretin önemli parçaları hâline gelmiş, onların yerini ise başkaları almıştır. Listenin başında dışarıda kullanan bir ürün grubu olan çantanın bulunması, ev haricindeki bir yaşama yeniden uyum sağlama çabası ekseninde ele alınabilir. İkinci sıradaki tesettür giyim ise e-ticaretin, yayınlaşmasına paralel olarak toplumun tüm kesimlerince benimsendiğinin önemli bir göstergesidir. 2021’de en çok büyüyen diğer 8 sektör şunlardır:
- Saat ve optik
- Elektronik
- Motosiklet ekipmanları
- Hediyelik eşya ve aksesuar
- Güvenlik ürünleri
- Pet shop
- Hırdavat ve yapı market
- Takı ve mücevherat
Saydığımız sektörlerin genel yapısını incelemek, internetten alışveriş yapan kişilerin güncel yönelimlerine dair önemli doneler sunar. Bunun ardından KOBİ E-ticaret Raporu’nun son bölümünde yer alan en çok sipariş alan sektörlere bakalım.
2021’de En Çok Sipariş Alan İlk 10 Sektör
2021 en çok sipariş alan sektörler listesinin zirvesinde, yükselişleri ile dikkat çeken çanta ve tesettür giyimin hemen üzerinde, motosiklet ekipmanları yer alır. Tablonun tamamını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Motosiklet ekipmanları
- Çanta
- Tesettür giyim
- Hediyelik eşya ve aksesuar
- Elektronik
- Pet shop
- Hırdavat ve yapı market
- Güvenlik ürünleri
- Saat ve optik
- Oyuncak
Motosiklet ekipmanları sektörünün sipariş sayısına göre büyümesi, %276,32 gibi çok ciddi bir seviyedir. Bu ilgi, pandeminin etkisiyle kuryeliğin cazip bir meslek hâline gelmesiyle bağdaştırılabilir.
Popüler Videolar
