Nesnelerin İnterneti (IoT) Nedir? Nasıl Çalışır?

İnternet, son 10-15 yıl içinde hayatımızın her alanını etkisi altına almış durumda. Artık ekonomiden gündelik hayata kadar sayısız olgu, internet ile doğrudan bağlantılı. Fakat internetin genel yapısını, ne şekilde ulaşılabilir olduğunu düşündüğümüz zaman zihnimizde öncelikle bilgisayarlar ile akıllı telefonlar ve tabletler gibi teknolojik yöne ağır basar cihazlar canlanır. Bu genel algıyı biraz daha genişletip pek çok farklı amaçla kullanılan diğer fiziksel nesnelerin de internet bağlantısı olduğunu düşündüğümüzde ise karşımıza nesnelerin interneti kavramı çıkar. Peki nesnelerin interneti nedir? Bu teknoloji nasıl işler? Hangi alanlarda kullanılır? Ne gibi avantaj ve dezavantajlara sahiptir?

Nesnelerin İnterneti Nedir?

Nesnelerin interneti, IoT şeklinde de kaynaklarda kendine yer bulur. Bu kısaltma İngilizcedeki Internet of Things ifadesinin baş harflerinden oluşur. Nesnelerin interneti ifadesi, aslında bu teknolojinin ne işe yaradığını tanımlıyor olmasıyla da dikkat çeker.

Nesnelerin interneti teknolojisi, günlük hayatta kullandığımız eşya ya da nesnelerin internet bağlantısı üzerinden birbirleri ile veri alışverişi yapması mantığına dayanır. Kapsam dâhilindeki nesnelerin birbirleriyle koordine olması da bu teknolojinin en belirgin niteliklerinden biridir. Sistemin parçası durumundaki nesneler, üzerlerinde bulunan sensör yardımıyla diğer birimlerden gelen verileri toplar. Wi-Fi ya da Bluetooth gibi sistemlerle bünyesindeki verileri diğer aygıtlara aktarır. Bu şekilde ortaya internet benzeri bir ağ yapısı çıkar. Ağ içindeki kimi aygıtlar, aldıkları ya da yaydıkları dataları işleme kapasitesine de sahiptir. Nesnelerin interneti ile ortaya çıkan teknoloji, hem endüstri alanında hem de kişisel ihtiyaçları gidermek adına her geçen gün daha aktif şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

Nesnelerin İnterneti Sistemlerinin Bileşenleri Nelerdir?

Nesnelerin interneti bileşenleri, bu tür yapıların kurulması için gerekli olan unsurları ifade eder. IoT sistemlerinin beş temel bileşeni şunlardır:

• Akıllı Cihazlar ve Sensörler: Sistem içindeki veri alışverişi, cihazlarda bulunan sensörler sayesinde gerçekleştirilir. Bu parçalar, çevredeki verilerin toplanmasını ya da algılanmasını sağlar.
• Getaway (Ağ Geçidi): Söz konusu verilerin diğer cihazlara ulaşabilmesi için arada kurulmuş bir ağ olması gerekir. Ağ geçitleri bu iletişimi mümkün kılar, ağ uygunluklarını düzenler ve şifreleme yöntemleri ile işlem için gerekli güvenlik ortamını oluşturur.
• Cloud (Bulut Teknolojisi): Sistem içinde alışverişi yapılan verilerin boyutları, bir noktadan sonra fazlasıyla büyüyebilir. Bu gibi durumlarda bulut teknolojisi devreye girer ve verilerin kullanılmasını olanaklı hâle getirir. Veriler, gerçek zamanlı olarak buluta yüklenirken diğer cihazlar tarafından da aynı şekilde buluttan çekilir. Bir tür iletişim merkezi gibi iş göre bulut teknolojisinin nesnelerin interneti için taşıdığı önem büyüktür. Zira bu sayede veri transferi daha güvenilir ve hızlı hale gelir.
• Analiz: Bu bileşen, sistemin tamamının ya da tek bir cihazın olası sorunları önceden belirleyebilmesini sağlar. Böylelikle gerekli önlemler daha pratik şekilde alınabilir. Hatalar ile bunlara bağlı arıza ve masraflar minimum düzeye indirilir.
• Gelişmiş Kullanıcı Arayüzü: Cihazların kolay kullanılabilen arayüzlere sahip olması, nesnelerin internetinin yaygınlaşmasına yardımcı olan faktörlerden biridir. Zira basit ve dokunmatik arayüzler üzerinden kontrol edilen cihazlar sayesinde en önemli işlemler, en az eforla kısa sürede yapılabilir. Bu da pek çok konuda tasarruf etmek anlamına gelir.

Nesnelerin İnterneti Teknolojisinin Özellikleri ve Önemi Nelerdir?

Nesnelerin interneti, önemi özelliklerinden ileri gelen bir teknolojidir. Yani bu sistem, sahip olduğu faydalı nitelikler sayesinde günümüzde oldukça önemli hâle gelmiştir. Çünkü bu sayede IoT sistemleri, endüstri mühendisliğinden lojistiğe kadar çok geniş bir kullanım alanına ulaşmıştır. Böylelikle söz konusu alanlardaki pek çok gelişmenin ve genel itibarı ile dijital dönüşüm olgusunun önü açılmıştır. Nesnelerin internetinin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Cihaz ve sistemlerin koordineli çalışmasını sağlayan bağlanabilirlik
• Bu sistem sayesinde hayatımızı pek çok açıdan daha kolay kılan nesneler
• Karar alma konusunda büyük önem taşıyan veriler
• Veri transferine ortam hazırlayan iletişim
• Taşınan veri sonucunda ortaya çıkan bilgi
• Bilgiden hareketle ortaya çıkan eylem
• Sayısız birim arasında zenginlik ve kompleks bir bilgi ağı oluşmasını sağlayan ekosistem

Nesnelerin İnterneti (IoT) Nasıl Çalışır?

Nesnelerin interneti, çalışmak için yukarıda saydığımız bileşenlere ihtiyaç duyar. Çalışma sürecinin ilk akımı, cihazların sensörler yardımı ile çevresinden veri toplamasıdır. Ardından toplanan veriler, ağ aracılığıyla buluta iletilir. Bulutta hâlihazırda bulunan yazılımlar, verileri işleyebilir ve sonuç olarak herhangi bir eyleme geçmeye karar verebilir. İşte nesnelerin interneti uygulamalarının sağladığı avantajın temeli burada yatar. Zira bu sistemler, sahip oldukları nitelik, donanım ve yazılımlar aracılığıyla herhangi bir insan müdahalesine ihtiyaç duymadan gerekli işlemleri yapabilir. Bu noktada insan faktörüne düşen ise sistemin ihtiyaç duyulan işlemleri sorunsuz şekilde gerçekleştirmesini sağlamak adına çeşitli düzenleme ve ayarlamaları yapmaktır. Söz konusu ayarlamalar, bu tür cihazların sahip olduğu pratik panel ve arayüzler üzerinden kolaylıkla yürütülebilir.

Nesnelerin İnterneti Uygulamaları Nerelerde Kullanılır?

Nesnelerin interneti kullanım alanları, çok geniş bir yelpazeye yayılmış durumdadır. Öyle ki endüstriyel nesnelerin interneti türleri olduğu gibi bu teknoloji tamamen bireysel amaçlarla, günlük hayatın içinde de kullanılabilir. Şimdi bu teknolojiye nerelerde başvurulduğuna detaylı bir şekilde bakalım.

Günlük Hayatta Nesnelerin İnterneti

Farkında olmasak da günlük hayatımız nesnelerin interneti örnekleri ile doludur. Netleştirmek gerekirse evlerin sıcaklığını en ideal seviyede tutan akıllı termostatlar, bu teknolojiyi kullanır. Giderek yaygınlaşmakta olan akıllı ev uygulamaları da bu tür uygulamaları baz alır. Benzer şekilde akıllı şehirler ve nesnelerin interneti, birbiriyle temas hâlinde olan iki kavramdır. Zira akıllı şehir sistemlerinin önemli bir parçası olan atık yönetim sistemleri, nesnelerin interneti teknolojisinin bir uzantısıdır. Bu uygulama ile çöp tenekelerinin doluluk miktarı kolaylıkla takip edilebilir. Tabii ki günlük hayattaki nesnelerin interneti kullanımı bu saydıklarımızla sınırlı değildir. Araç takip adaptörleri, sağlık monitörleri, sensörlü güvenlik sistemleri, hatta oyun konsolları bile bu teknolojiden farklı boyutlarda yararlanır.

Üretimde Nesnelerin İnterneti

Üretimde nesnelerin internetine dair verilebilecek en net örnek, bu tür süreçlerin yürütüldüğü tesislerin yönetiminde karşımıza çıkar. Yönetim süreçlerindeki pek çok adım, bu teknoloji sayesinde otomatik hâle getirilebilir. Bu da makinelerin daha verimli çalışmasını sağladığı gibi daha az enerji sarf edilmesine ve buna bağlı olarak maliyetlerin düşürülmesine de yardımcı olur.

Bu teknoloji, üretim sürecinin her anını detaylı şekilde izleyip analiz analiz edebildiği için son ürün kalitesini de ciddi oranda arttırır. Zira bu şekilde süreç içinde yaşanan aksaklıklar kolayca tespit edilir; gerekli düzenleme ve düzeltmeler en kısa sürede yapılır.

Lojistik ve Ulaşımda Nesnelerin İnterneti

Nesnelerin interneti, lojistik yönetimi süreçlerini de çok daha verimli hâle getirir. Kurulan bu tür sistemler ile tedarik zincirinin tamamı çok daha kolay takip edilip yönetilebilir. Çünkü bu sayede herhangi bir malın bulunduğu aracın o esnada nerede ve ne durumda olduğu izlenebilir. Ayrıca gerekli durumlarda olası sorunların önüne geçmek adına aksiyon almak da mümkün olur. Yani nesnelerin interneti lojistik açısından oldukça faydalı bir teknolojidir.

Aynısı depo yönetimi için de geçerlidir. Bu teknoloji üzerine inşa edilmiş otomasyon sistemleriyle depoların mevcut doluluk oranı gibi pek çok detay rahatlıkla gözetim altında tutulabilir. Konuya ulaşım açısından yaklaştığımızda ise nesnelerin internetinin şirket filolarının takibi noktasında son derece etkili olduğu söylenebilir.

Enerji Sektöründe Nesnelerin İnterneti

Enerji sektörü, üretim ve dağıtım olmak üzere iki bölüme ayrılabilir. Nesnelerin interneti, üretim süreçlerini daha etkili ve verimli hâle getirmesine ek olarak dağıtım işlemlerinin de ihtiyaca göre şekillendirilmesini mümkün kılar. Böylelikle üretilmiş olan enerjinin makro ölçekte daha tasarruflu şekilde kullanılmasını sağlar.

Pazarlamada Nesnelerin İnterneti

Nesnelerin interneti ve pazarlama da birlikte düşünülebilecek iki konudur. Zira bu teknoloji, pazarlama otomasyonu olarak isimlendirilen yapıların kurulması için oldukça işlevseldir. Bu sistem sayesinde bir şirketin ürünlerini, nerede, ne zaman, nasıl ve kime sattığı takip edilebilir. Söz konusu takibin sağladığı veriler ışığında yönetici pozisyonundaki kişiler, pazarlama faaliyetleri hakkında daha etkili kararlar alma fırsatı yakalar. Bu da genel olarak şirketin başarı düzeyini yukarı çeker. Ek olarak pazarlama 5.0 olarak da adlandırılan bu sistemler, satış sonrası süreçlerin de otomatik şekilde yürütülmesini olanaklı hâle getirir. Böylelikle potansiyel müşterinin sadık bir müşteriye dönüşüm süreci ilk noktadan son ana kadar kontrol edilmiş olur.

Nesnelerin İnterneti Kullanmanın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Bu teknoloji, birçok faydayı beraberinde getirir. Nesnelerin internetinin avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Kaynak ve varlık verimliliğini artırır.
• Kişilerin üzerine düzen iş yükünü azaltır.
• Her türden operasyonun daha etkin yönetilmesini sağlar.
• İş geliştirme süreçlerinde kullanılacak pek çok veri sunar.
• Pazarlama ve müşteri ilişkileri yönetiminin daha bütünlüklü biçimde yürütülmesi için gerekli şart ve bilgileri tahsis eder.
• Olası ticari fırsatları değerlendirme imkânını yukarı çeker.

Son olarak konuya bir de olumsuz yönden yaklaşalım. Nesnelerin internetinin dezavantajları şunlardır:

• Kullanılan ekipmanlarında bir standardizasyon olmadığı durumlarda uyumsuzluk sorunları ortaya çıkabilir.
• İyi şifrelenmemiş sistemler güvenlik açıkları doğurabilir.
• Bu tür kompleks yapılar, detaylı şekilde tasarlanmadığında yürütme süreçlerinde karışıklıkların oluşma riski her zaman mevcuttur.